حياتى‌ وجود ندارد.» [1]

اعراب جاهلى، براى بت‌پرستى خود، هيچ توجيه منطقى و حجّت و دليل عقلى نداشتند جز آنكه بگويند اين روشى است كه پدران و بزرگان ما برايمان برجاى مانده است. [2]

و به بيان علّامه طباطبائى:

«پايبندى (عرب جاهلى) به بت‌پرستى در حقيقت از آثار روابط و علايق اجتماعى است كه توده‌هاى مردم، آن را از يكديگر مى‌گرفتند و پيوندهاى قومى وادارشان مى‌كرد كه از اين روشتقليد كنند و آن را براى خود سنّت قرار دهند. متقابلًا، اين سنّت موجب حفظ و تداوم روابط اجتماعى و وحدت و يكپارچگى آنان مى‌گشت.» [3]

اين بود نمودارى از وضعيّت اعتقادى عرب جاهلى كه قرآن، آن را ضلالتى آشكار خوانده است: (وَانْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفى‌ ضَلالٍ مُبينٍ.) [4]

على (ع) نيز در نهج‌البلاغه در مواردى وضع دينى عرب جاهلى را در آستانه ظهور اسلام ترسيم كرده است. از جمله مى‌فرمايد:

«خداوند محمّد صلى اللَّه عليه وآله را برانگيخت تا بيم دهنده جهانيان و امين تنزيل باشد. و در آن حال شما اى گروه عرب! با بدترين كيش و در ناهنجارترين سرزمين مى‌زيستيد، در ميان سنگهاى درشت و مارهاى گزنده‌ مى‌خوابيديد، از آب تيره و گل آلود مى‌نوشيديد و غذاى ناگوار

[1] . وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا الاَّ الدَّهْرُ. (جاثيه، آيه 26).

و (كافران) گفتند كه زندگى جز همين نشأة دنيا چيز ديگرى نيست، مى‌ميريم و زنده مى‌شويم و كسى جز روزگار ما را نمى‌ميراند

[2] . قالُوا بَلْ وَجَدْنٰا آبٰاءَنٰا كَذٰلَِ يَفْعَلُونَ‌. (شعراء، ايه 74)

[3] . الميزان، ج 16، ص 120، ذيل آيه 25، سوره عنكبوت: وَقَالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُم مِن دُونِ اللَّهِ أَوْثَاناً مَّوَدَّةَ بَيْنِكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا. (ابراهيم) گفت: اينكه شما غير از خدا بتها را برگزيديد بدين خاطر است كه مايۀ دوستى و محبّت ميان شما در زندگى دنيا باشند

[4] . آل عمران، آيه 164