ناحيه هيچ معصومى- جز امام حسين عليه السلام- نسبت به يارانش نشده است.

2- آزادى كامل در انتخاب راه‌

ياران امام حسين عليه السلام در راهى كه گزيده بودند كاملًا آزاد بودند و از ناحيه هيچ كس- نه دوست و نه دشمن- در انتخاب راه، تحت فشار نبودند. هم ابا عبداللّه عليه السلام و هم سران دشمن بر اين نكته تأكيد داشتند كه يزيد فقط با حسين بن على عليه السلام كار دارد و حتى از سوى بعضى فرماندهان دشمن، به برخى خويشان امام حسين عليه السلام پيشنهاد امان داده شد.

از سوى ديگر، امام حسين عليه السلام در شب عاشورا به يارانش اجازه رفتن داد و فرمود:

اينك همه شما را رخصت دادم، از جانب من مأذون و مجازيد، همه و همه برويد، شما را حلال كردم. من بيعت خود را از شما برداشتم، ديگر هيچ پيمان و تعهدى از جانب من بر ذمّه شما نخواهد بود. اكنون تاريكى شب همه جا و همه شما را فرا گرفته، آن را شتر رهوار خود سازيد و هر يك از شما دست يكى از افراد خاندان مرا بگيريد و از اينجا دور و در شهر و ديار خود پراكنده شويد تا خدا گشايشى در كار پديد آورد، چه آن كه اين گروه تنها مرا مى‌طلبند و اگر به من دست يابند، از جستجوى ديگران بازايستند. [1]

بنابراين ياران امام عليه السلام نه در تنگناى دشمن واقع شده بودند مثل اصحاب «طارق بن زياد» [2] و نه دوست براى ماندن و كشته شدن از آنان خواهش و التماس كرده بود.

3- برگزيدن مرگ عزّت‌بخش‌

ياران امام حسين عليه السلام با آزادى كامل، مردن را بر زندگى ننگ‌آور ترجيح دادند. همه آنان در صورت تمايل، براى زنده ماندن، راه داشتند؛ ولى چون زندگى در آن شرايط را

[1] نفس المهموم، ص 227.

[2] طارق بن زِیاد در جنگ اسپانِیا وقتِی اسپانِیا را فتح کرد و کشتِی‌هاِی خود را از تنگه عبور داد به نِیروهاِی تدارکاتِی خود دستور داد تنها در حدّ نِیاز 24 ساعت آذوقه نگهدارند و بقِیّه را هر چه هست آتش بزنند و کشتِی‌ها را نِیز بسوزانند. سپس افسران و سربازان را جمع کرد و با اشاره به درِیاِی عظِیمِی که در آنجا بود به آنان گفت: دشمن پِیش روِی شما و درِیا پشت سرتان است. اگر بخواهِید فرار کنِید جز غرق شدن در درِیا راهِی ندارِید، کشتِی‌اِی دِیگر، وجود ندارد، غذا هم جز به مقدار 24 ساعت ندارد. بنابراِین تنها راه نجات شما در جنگ کردن و پِیروزِی بر دشمن است (حماسه حسِینِی، ج 2، صص 264 ـ 265).