چندان كه جمعيتى بسيار بر گردش فراهم مى‌آمدند و متأثر از نوحه‌سرايى‌هاى وى به گريه و زارى مى‌پرداختند؛ حتّى مروان بن حكم نيز كه از سرسخت‌ترين دشمنان بنى‌هاشم بود در مجلس عزا و ندبه او شركت مى‌كرد و اشك مى‌ريخت. [1]

بدون شك، اين حركات و اقدامات عملى از سوى بازماندگان شهدا بويژه امام سجاد عليه السلام يك حركت حساب شده تبليغاتى و يك مبارزه سياسى بود كه در آن شرايط خفقان به عنوان سلاحى برّنده و كوبنده در اختيار خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله قرار داشت و موجب شد ياد و خاطره حماسه‌آفرينان كربلا همواره در ذهنها بماند.

قيام‌ها و نهضت‌ها

قيام خونين اباعبداللّه الحسين عليه السلام و پيام رسانى درست، روشنگر و منطقى امام سجاد و زينب كبرى عليهما السلام در سه پايگاه كوفه، شام و مدينه، روح مبارزه و پرخاشگرى عليه حكومت پليسى اموى را در كالبد امّت اسلامى دميد كه نتيجه آن بروز قيام‌ها و مخالفت‌ها عليه نظام طاغوتى اموى بود. اين قيام‌ها در دوران امامت امام سجاد عليه السلام عبارت بودند از:

1- نهضت توابين، كه به رهبرى سليمان بن صُرَد و به انگيزه خونخواهى سالار شهيدان در سال 61، در كوفه انجام گرفت. فعّاليت آنان در دوران يزيد پنهانى بود. پس از مرگ وى آشكارا مردم را به جهاد دعوت كردند و با نيروهاى حكومتى به نبرد پرداختند و پس از سه روز مقاومت دليرانه در برابر لشكر شام، رهبرى نهضت و بسيارى از ياران او به شهادت رسيدند و بقيّه پراكنده شدند.

2- قيام مردم مدينه كه در پى اعزام هيأتى از بزرگان مدينه به شام و افشاگرى آنان عليه يزيد و خلع وى از خلافت در سال 63 هجرى آغاز گشت و منجر به بيرون كردن فرماندار و امويان از شهر شد. يزيد، مسلم بن عُقْبَه را با دوازده هزار نيرو به جنگ انقلابيون فرستاد. نيروهاى شامى پس از قتل عام مردم و سركوبى نهضت به مدت سه روز به قتل و

[1] اعِیان الشِیعه، ج 8، ص 389.