موسى كاظم، وارث علوم پدر و داراى فضل و كمال او بود. او در پرتو گذشت و بردبارى فوق‌العاده‌اى كه (در واكنش به رفتار مردم نادان) از خود نشان داد، كاظم لقب يافت، و در زمان او هيچ كس در معارف الهى و دانش و بخشش به پايه او نمى‌رسيد. [1]

ابن ابى الحديد مى‌نويسد:

موسى‌بن جعفر، فقاهت، ديانت، عبادت و بردبارى و شكيبايى را در خود جمع كرده‌بود. [2]

يعقوبى در وصف او مى‌نويسد:

موسى بن جعفر عابدترين مردم زمان خود بود. [3]

يحيى بن حسن، نسب‌شناس مشهور درباره آن حضرت مى‌نويسد:

موسى بن جعفر به خاطر كوشش و تلاشش در عبادت، عبد صالح خوانده مى‌شد. [4]

امام كاظم عليه السلام در همه فضائل و مكارم اخلاقى سرآمد مردم زمان خود بود، ليكن كرم و سخاوت آن حضرت به حدّى مشهود و فراگير بود كه ضرب‌المثل شده بود. ابن عنبه مى‌نويسد:

همواره نزد او كيسه‌هايى از زر بود و به هر كسى كه مى‌رسيد و به احسان آن حضرت چشم داشت، مى‌بخشيد، بطورى كه كيسه‌هاى زر او ضرب‌المثل شده بود. [5]

امامت‌

امام كاظم عليه السلام پس از شهادت پدر بزرگوارش در سال 148 رهبرى شيعيان را برعهده گرفت و در مجموع دوران 35 ساله امامت خود- كه در مدينه، بصره و بغداد سپرى شد- با چهار نفر از خلفاى عباسى به نام‌هاى: منصور، مهدى، هادى و هارون معاصر بود.

شرايط سياسى دوران امامت امام كاظم عليه السلام از دو جهت حائز اهميّت است. نخست از آن جهت كه دو تن از مقتدرترين سلاطين بنى‌عباس (منصور و هارون) و دو تن از جبارترين آنان (مهدى و هادى) در آن حكومت مى‌كردند. در اين دوران برخلاف اواخر

[1] الصواعق المحرقة، ص 203.

[2] شرح نهج البلاغه، ج 15، ص 273.

[3] تارِیخ ِیعقوبِی، ج 2، ص 414.

[4] تهذِیب التهذِیب، ج 1، ص 239.

[5] عمدة الطالب، ص 196.