روى همين جهت در دوران امامت امام هادى عليه السلام بجز معتصم پنج نفر از همين قماش خليفگان بر مسند خلافت نشانده شده و پس از چند صباحى بركنار مى‌گشتند.

2- گسترش فساد اخلاقى و مالى در دستگاه خلافت‌

خوشگذرانى، ميگسارى و آوازه‌خوانى از ويژگى‌هاى دستگاه خلافت زمامداران دوره دوم عباسى است. خلفا به جاى رسيدگى به كار مردم و اداره امور كشور، وقت خود را به عياشى و بزم‌هاى آنچنانى مى‌گذراندند. سيوطى مى‌نويسد:

متوكل غرق در شهوات و باده‌گسارى بود. وى در حرمسراى خود چهار هزار كنيز داشت. [1]

كناره‌گيرى خلفا از امور حكومتى و سپردن زمام امور كشور به تركان بى‌كفايت و بيگانه از امور سياسى و ادارى، موجب از هم گسيختگى نظام مديريتى كشور پهناور اسلامى و گسترش فساد ادارى و مالى در تمامى زواياى حكومت شد.

از بارزترين نمودهاى اين فساد از بين رفتن روحيّه تعهّد و مسؤوليّت‌پذيرى كارگزاران و رواج بازار رشوه و اختلاس اموال عمومى در ميان كارمندان دولت بود. بگونه‌اى كه پست‌ها نه بر مبناى لياقت و كاردانى افراد كه بر پايه مقدار پول و رشوه‌اى كه پرداخت مى‌كردند به آنان واگذار مى‌شد.

3- بروز آشوب‌ها و فتنه‌ها در قلمرو اسلامى‌

در دوران امامت امام هادى عليه السلام قلمرو خلافت اسلامى پس از يك آرامش نسبى در اواخر دوران مأمون، صحنه درگيرى‌ها، آشوب‌ها و جنبش‌هاى مسلّحانه گروه‌هاى مختلف با انگيزه‌هاى گوناگون بود. برخوردهاى اعتقادى و مناقشات علمى دوران مأمون در اين دوره جاى خود را به تحركات سياسى و برخوردهاى نظامى داده بود. علّت اساسى آن تبديل دستگاه خلافت به سلطنت بود كه پادشاهى آن را نظاميان ترك برعهده داشتند و خلفا تنها ابزار اعمال سياست‌هاى آنان بودند. در چنين شرايطى طبيعى بود كه مخالفان حكومت به راه حلّ نظامى روى آورند.

اين آشوب‌ها در بيشتر مناطق بويژه بغداد، اندلس، فارس، طبرستان، ماوراءالنهر،

[1] تارِیخ الخلفاء، ص 349.