مخالفت صريح با يك جبهه، موافقت با جبهه ديگر تلقى مى‌شد، از اين رو، حضرت براى جلوگيرى از هر نوع سوء استفاده مخالفان، از اعلام موضع سياسى در برابر جريان ياد شده خوددارى كرد.

5- مراقبت از حضرت مهدى (عج) و فراهم كردن زمينه غيبت او

احاديث فراوانى كه از رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره جانشينان آن حضرت و تعداد آنان با اسامى و مشخّصات ايشان رسيده بود در دسترس همگان بود و دهان به دهان نقل مى‌شد. اين امر موجب شادمانى، اميد و انتظار دوستان و بيم و وحشت دشمنان بويژه كاخ نشينان ستمگر مى‌شد. زمامداران عباسى با توجه به همين اخبار مى‌دانستند كه ويرانگر كاخ‌هاى ستم از نسل حضرت عسكرى عليه السلام خواهد بود. به همين جهت تلاش گسترده‌اى را آغاز كردند تا او را شناسايى كرده به شهادت برسانند.

پيشواى يازدهم با آگاهى از اين موقعيّت بحرانى، رسالت خويش را درباره جانشين خود در دو محور زير ايفا كرد.

الف- نگهدارى و شناساندن حضرت مهدى (عج)

مهم‌ترين اقدام‌هاى امام در اين محور عبارت است از:

پنهان داشتن ولادت: امام عسكرى عليه السلام تمام سعى خود را در پنهان داشتن جريان ولادت و نيز مولود، از ديد عموم به كار برد، حتى در مواردى كه لازم مى‌ديد بشارت ولادت فرزندش را به افرادى مثل احمد بن اسحاق بدهد، از آنان مى‌خواست اين موضوع را از ديگران پوشيده دارند. [1]

رفتار امام در اين خصوص چنان محتاطانه بود كه حتى خدمتگزار منزل آن حضرت- با آن كه دو سال از ولادت حضرت مهدى (عج) مى‌گذشت- از وجود مولود آگاه نبود و زمانى مطلع شد كه حضرت مصلحت ديد او را با خبر سازد. [2]

اتخاذ اين سياست از سوى امام و نيز فتنه صاحب زنج- كه همزمان با ولادت‌

[1] ر.ک. کمال الدِین و تمام النعمة، ج 2، ص 434.

[2] همان، ص 435.