فرزندش روى داد و حكومت را به خود مشغول ساخت- نقش مؤثرى در مصون ماندن حضرت مهدى (عج) از خطرها داشت.

فرستادن فرزند خود به مكّه: امام در سال 259 هجرى- يك سال پيش از شهادت خود- حضرت مهدى (عج) را همراه مادر بزرگش در موسم حج به مكّه فرستاد. [1] احتمال مى‌رود اين اقدام امام علاوه بر انجام مناسك حج، به انگيزه دور نگه داشتن وى از ديد جستجوگران حكومت باشد كه در سال آخر زندگى آن حضرت با جدّيت و گستردگى بيشترى در پى دستيابى به فرزند آن گرامى بودند.

وصيت به مادر: امام عسكرى عليه السلام براى انحراف افكار دشمنان، بدون آن كه اسمى از حضرت مهدى (عج) ببرد، مادر خود «حُديث» را وصىّ خويش قرار داد و در اين مسأله به حسين بن على عليه السلام كه خواهرش زينب عليها السلام را وصى خويش قرار داد، تأسّى كرد. [2]

شناساندن به خواص: معرفى حضرت مهدى (عج) به‌عنوان جانشين خود توسط امام عسكرى عليه السلام به دو شكل حضورى و مكاتبه‌اى انجام مى‌گرفت. به‌عنوان نمونه: امام در نامه‌اى كه براى احمد بن اسحاق نوشت او را از تولد فرزندش آگاه ساخت و يادآور شد خواستيم تا خبردار شوى تا خداوند تو را شاد كند، آنسان كه ما را شاد كرد. [3]

تعدادى از چهره‌هاى برجسته شيعه به حضور امام رسيدند؛ در حالى كه چهل نفر ديگر از شيعيان نزد آن حضرت بودند. امام پيش از آن كه آنان سخن بگويند فرمود: شما بدينجا آمده‌ايد تا از حجّت بعد از من بپرسيد. در اين هنگام پسر بچه‌اى را به حاضران نشان داد و فرمود:

اين، پيشواى شما پس از من و جانشين من در ميان شما است. از او فرمان بريد و پس از من دچار پراكندگى نشويد كه هلاكت دينى دامنگيرتان خواهد شد. [4]

ب- فراهم كردن زمينه غيبت حضرت مهدى (عج)

[1] ر.ک. اثبات الوصِیّة، ص 217.

[2] الغِیبة، شِیخ طوسِی، ص 138.

[3] کمال الدِین و تمام النعمة، ج 2، ص 433.

[4] الغِیبة، ص 217.