را به ايمان آزموده است.

انتظار فرج با چنين مفهومى، سازنده و حركت‌زا است؛ از اين رو، در ميان عبادت‌هاى فردى و اجتماعى، جايگاه ويژه‌اى دارد و در بيان رسول اكرم صلى الله عليه و آله برترين عبادت دانسته شده است:

«افْضَلُ الْعِبادَةِ انْتِظارُ الْفَرَجِ.» [1]

علّت آن شايد اين باشد كه انتظار فرج تبلور ولايت است؛ ولايتى كه درستى همه اعمال آدمى منوط به آن است و بدون آن هيچ كارى پذيرفته نيست. [2]

پايان غيبت‌

بدون شك، خورشيد وجود حضرت مهدى (عج) براى هميشه در پس پرده غيبت باقى نخواهد ماند و به تعبير بعضى روايات حتى اگر از دنيا بيش از يك روز باقى نمانده باشد، خداوند آن روز را آن قدر دراز خواهد كرد تا حضرت حجّت (عج) ظهور كند. [3]

آنچه در اينجا مطرح است زمان پايان غيبت آن حضرت است. براى روشن شدن اين مسأله چند نكته را يادآور مى‌شويم.

الف- وقت ظهور: روايات زيادى تصريح دارد كه وقت ظهور حضرت مهدى (عج) از اسرار الهى است و تنها خداوند از آن آگاهى دارد و هر كس براى آن، وقت تعيين كند، دروغگو است. امام صادق عليه السلام در اين باره مى‌فرمايد:

كسى كه براى (ظهور) مهدى ما وقت تعيين كند، خود را در علم خدا شريك پنداشته و (به دروغ) ادعا كرده كه بر اسرار الهى واقف است. [4]

ب- نشانه‌هاى ظهور: در روايات، براى حضرت مهدى (عج) نشانه‌هايى ذكر شده‌

[1] منتخب الاثر، ص 499.

[2] ر.ک. وسائل الشِیعه، ج 1، ص 93.

[3] ر.ک. کنز العمال، ج 14، صص 261 ـ 267.

[4] بحار الانوار، ج 53، ص 3.