واكنش‌ها در برابر جريان سقيفه‌

آنچه در سقيفه رخ داد حركتى برخلاف اسلام و سنّت و سيره رسول خدا صلى الله عليه و آله و خواست امّت اسلامى بود؛ از اين رو طبيعى بود كه با واكنش خواص طرفدار حق و اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله و در رأس آنان حضرت امير عليه السلام و فاطمه زهرا عليها السلام مواجه شود. خوددارى بسيارى از خواص و چهره‌هاى سرشناس همچون عباس بن عبدالمطلّب، زبير بن عَوّام، سلمان فارسى، عمّار ياسر، براء بن عازب، سعد بن ابى وقّاص، عتبة بن ابى لهب، ابوذر غفارى، مقداد بن اسود، ابىّ بن كعب و طلحة بن عبيداللّه از بيعت منتخب سقيفه و تحصّن در منزل دختر پيامبر صلى الله عليه و آله [1] و رفتن حضرت زهرا عليها السلام به در خانه مهاجران و انصار و استمداد از آنان براى حمايت از جانشين واقعى رسول خدا صلى الله عليه و آله در برابر جريان سقيفه [2]، نمونه‌هاى آشكار واكنشهاى مردمى در مقابل اين بدعت آشكار است.

امير مؤمنان عليه السلام كه به هنگام اجتماع سقيفه به تجهيز و كفن و دفن پيامبر صلى الله عليه و آله مشغول بود، پس از فراغت از اين امر مهمّ و لازم در مقاطع مختلف، مخالفت خود را با حركت سقيفه ابراز داشت كه در ذيل به سه مورد آن اشاره مى‌كنيم.

1- پس از فراغت از دفن پيامبر صلى الله عليه و آله و گزارش اخبار سقيفه به امام عليه السلام، پرسيد: انصار چه گفتند؟

گفته شد: انصار گفتند: از ميان ما زمامدارى برگزيده شود و از ميان شما هم زمامدار ديگرى.

امام فرمود: چرا در برابر آنان به اين استدلال نكرديد كه رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره انصار سفارش كرد كه: «با نيكانشان به نيكى رفتار كنيد و از بدكاران آنان درگذريد».

گفتند: اين توصيه چگونه انصار را محكوم مى‌سازد؟

امام عليه السلام فرمود: اگر زمامدارى و پيشوايى حق آنان بود، سفارش آنان (به مهاجران) معنى نداشت.

سپس پرسيد: پس قريش چه گفتند؟

[1] ر.ک: معالم المدرستِین، ج 1، ص 164.

[2] ر.ک: الامامة و السِیاسة، ج 1، ص 19.