جدا كردن حساب معنويت از زندگى و فراموش كردن توجه و ذكر و دعا و توسل و طلب توفيق از خداى متعال و توكل بر خدا و كنارگذاشتن محاسبات خدايى از زندگى.

و عامل دوم: «اتَّبَعُوا الشَّهَوات» است؛ يعنى دنبال شهوترانى‌ها و هوسرانى‌ها و در يك جمله «دنياطلبى» رفتن و به فكر جمع‌آورى ثروت و مال بودن و التذاذ و به دام شهوات دنيا افتادن و اصل دانستن اين‌ها و فراموش كردن آرمان‌ها. [1]

مقام ولايت اين مطلب را از آيه زير استفاده كرده است:

(فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ اضاعُوا الصَّلوةَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ يَلْقَوْنَ غَيًّا.) [2]

اما پس از آنان، فرزندان ناشايسته‌اى روى كار آمدند كه نماز را تباه كردند، و از شهوات پيروى نمودند. و به زودى (كيفر) گمراهى خود را خواهند ديد.

متأسفانه پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله و انحراف در رهبرى كه منجر به حاكميّت طاغوت بر سرنوشت جامعه اسلامى گشت، ارزش‌ها دگرگون شد. ارزش‌هاى دينى و ملاك‌هاى معنوى به تدريج رنگ باخت و ارزش‌هاى مادى و جاهلى جايگزين آن شد. آن روز «خواص»، امير بر دنيا بودند و دنيا مطلّقه ايشان بود، ليكن امروز اسير دنيا شده‌اند. امام مجتبى عليه السلام در مقايسه روحيّه ديروز و امروز ياران خود مى‌فرمايد:

«كُنْتُمْ تَتَوَجَّهُونَ مَعَنا وَ دينُكُمْ امامَ دُنْياكُمْ وَ قَدْ اصْبَحْتُمُ الْآنَ وَ دُنْياكُمْ امامَ دينِكُمْ وَ كُنَّا لَكُمْ وَ كُنْتُمْ لَنا، وَ قَدْ صِرْتُمْ عَلَيْنا» [3]

آن زمان كه همراه ما به صفين مى‌رفتيد دينتان پيشاپيش دنياتان بود، ليكن امروز دنياتان پيشاپيش دينتان است. ما آن روز براى شما و شما براى ما بوديد ولى امروز به نيرويى عليه ما تبديل شده‌ايد.

موج دنياگرايى، ثروت‌اندوزى و هوسرانى در ميان خواص به قدرى فراگير شده بود كه حتى عدل و زهد علوى نيز نتوانست آن را مهار كند. يكى از علل اساسى آن اين بود

[1] بِیانات اِیشان در جمع نِیروهاِی مقاومت بسِیج در مورخ 23/ 4/ 71.

[2] مرِیم (19)، آِیه 59.

[3] بحار الانوار، ج 44، ص 21.