5. ترويج تشيع پس از شاه اسماعيل‌

در دوران شاه اسماعيل وحدت سياسى و مذهبى ايران پايه‌گذارى شد و ديگر پادشاهان صفويه در تحكيم آن كوشيدند. پس از شاه اسماعيل، شاه طهماسب مروّج مذهب تشيع گرديد. وى علاوه بر استفاده از نيروهاى حكومت، از تلاشهاى فرهنگى هم سود فراوانى برد و شمار بسيارى از عالمان شيعه عرب را به ايران فراخواند. عالمان عرب مهاجر به ايران، از مهمترين عوامل بسط تشيع در ايران، ونيز اصلاح تشيع صوفيانه به تشيع فقيهانه هستند. به دستور شاه طهماسب كتابهاى زيادى در فضائل ائمه تأليف و ترجمه و ميان مردم منتشر شد. كتاب «كشف الغُمّه» اربلى كه از بهترين آثار در زمينه شرح حال ائمه است كه به دستور شاه سه بار ترجمه گرديد. [1]

در زمان شاه عباس اول نيز با رهنمودهاى دو دانشمند بزرگ شيعه، شيخ بهاءالدين عاملى معروف به «شيخ بهايى» و سيد محمدباقر داماد گامهاى اساسى براى نشر مذهب تشيع برداشته شد.

شاه عباس نسبت به اهل بيت (ع) احترام خاصى نشان مى‌داد و بارها به زيارت امام هشتم مشرف شد و در يكى از اين زيارتها، مسافت پايتخت (اصفهان) تا مشهد را پياده پيمود. وى در توسعه و تعمير مشاهد ائمه مدفون در عراق و امام هشتم كوشيد و در ساختن مساجد، مأذنه‌هاى اصفهان و شهرهاى ديگر و حفر قنوات و بناها و كاروانسراها در مسير مسافرانِ مشاهد مقدسه نقش بسزايى داشت كه برخى از آن آثار تاكنون باقى و به نام «شاه عباسى» معروف است.

ساير سلاطين صفويه نيز به تناسب در ترويج مذهب تشيع و فرهنگ اسلامى تلاشهايى كرده‌اند كه در اين درس امكان بيان آنها نمى‌باشد.

قوام و ادامه نشر و ترويج شريعت در زمان صفويه، رهين همكارى و هميارى زمامداران و عالمان شيعه بوده است. در هر دوره‌اى كه بى‌دينى و مخالفت با شريعت رواج يافته، دوره‌اى است كه زمامدارانِ آن دوره از علماى دينى فاصله گرفته و به نصايح آنها گوش نداده‌اند و از ديدگاههاى آنها بهره نبرده‌اند. [2]

[1] . تاريخ تشيع در ايران، ج 2، ص 791

[2] . ر. ك: محمدحسين، مظفر، تاريخ الشيعه، ص 220-224