7. دوران رضا شاه و محمدرضا شاه پهلوى‌

رضا شاه با حمايت انگليس در سوم اسفند 1299 در رأس قواى 2500 نفرى خود با همراهى سيد ضياءالدين طباطبائى عازم تهران گرديد و در چهارم اسفند همه وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتى را تصرف و كابينه سپهدار را ساقط كرد. احمد شاه قاجار كه در برابر عمل انجام شده قرار گرفته بود به ناچار سه روز پس از كودتا در ششم اسفند 1299 فرمان نخست‌وزيرى سيد ضياء الدين را امضا كرد و رضا خان نيز با لقب سردار سپه به رياست لشكر قزاق منصوب شد.

رضا خان چند روز بعد از استعفاى دولت مشيرالدوله در اول آبان 1302 طبق فرمان احمد شاه به نخست وزيرى برگزيده شد و احمد شاه چند روز پس از آن در دهم آبان 1302 ايران را به قصد اروپا ترك كرد و طى فرمانى برادر خود محمدحسن ميرزا را كه سمت وليعهدى داشت به نيابت سلطنت تعيين نمود.

رضا خان در 25 بهمن 1303 از طريق مجلس توانست فرماندهى كل قوا كه از آنِ شاه بود به دست آورد و پس از آن به وليعهد بى‌اعتنايى كرد تا آنكه وى نيز راهى اروپا شد و سرانجام طى برنامه‌ريزى دقيق مجلس در آبان 1304 انقراض سلطنت قاجار را تصويب و حكومت موقت را تا تعيين سرنوشت آينده كشور به رضا خان سردار سپه سپرد. انگليس نخستين دولتى بود كه حكومت موقت را به رسميت شناخت و در مراسم تاجگذارى چهارم ارديبهشت 1305 مساعدت كرد و به دولت ايران وام جهت هزينه تاجگذارى پرداخت نمود. [1]

1- 7. اقدامات سياسى و اجتماعى در دوران سلطنت رضا شاه‌

اقداماتى كه در دوران رضا شاه رخ داد به اجمال عبارت است از:

الف. انقراض سلسله قاجار.

ب. برگرداندن نام ماههاى شمسى از عربى به فارسى.

ج. تغيير نظام آموزش و پرورش.

د. سياست تضعيف مذهب. [2]

[1] ر ك على‌رضا امينى تحولات سياسى و اجتماعى ايران در دوران پهلوى ص 21 26

[2] همان ص 22 26 28 33