مقصد هدايت و راهنمايى مى‌كند. [1] از اين رو نبايد لحظه‌اى زمين از حجت خدا- امام- خالى بماند و گرنه زمين به همراه اهل آن نابود خواهد شد. [2]

شيعه، امامت را لطف پروردگار بر بندگان خود مى‌داند (الامام لطف) و بر خداوند است كه امامت را مانند نبوت از طريق وحى تعيين نمايد؛ با اين تفاوت كه پيامبر به طور مستقيم از طرف خداوند مبعوث مى‌گردد و امام با واسطه پيامبر (ص) از سوى خدا معرفى مى‌گردد. [3] مسئله امامت جنبه الهى داشت نه مردمى و حتى پيامبر نمى‌توانست بدون تعيين خداوند كسى را براى اين منصب معرفى نمايد، از اين رو پيش شرط اسلام آوردن برخى از قبايل عرب- مانند، بنى عامر بن صعصعه- را كه گفتند رهبرىِ پس از تو از آن ما باشد، رد كرد و فرمود: «اين كار به دست خداست هر جا كه بخواهد آن را قرار مى‌دهد.» [4] چنان‌كه انصار نيز در بيعت عقبه با پيامبر (ص) بر اين اساس بيعت كردند كه در هر شرايطى از آن حضرت اطاعت كنند و در مسئله جانشينى با او به نزاع برنخيزند. [5]

ب) عصمت امام؛ عصمت در لغت به معناى نگاهدارى نفس از گناه و در اصطلاح متكلمان شيعه، عبارت است از ملكه نفسانى يا نيروى ربانى و خدادادى كه دارنده آن را از خطا و گناه عمدى و سهوى- در عين قدرت ارتكاب- باز مى‌دارد. [6]

شيعه عصمت را در امام و رهبرى جامعه پس از پيامبر (ص) شرط مى‌داند، چون قوام و حفظ دين و شريعت به وجود امام معصوم است و بدون آن دين از تغيير و تبديل در امان نيست، زيرا وجود امام بدين جهت است كه پس از پيامبر (ص) به بيان احكام و دستورات دين بپردازد و به همان دليل كه پيامبر بايد در گرفتن وحى، حفظ و ابلاغ آن معصوم باشد تا در اين سه مورد

[1] . سيد محمد حسين، طباطبايى، الميزان، ج 1، ص 270-275؛ نهج البلاغه، خطبه 152؛ مجموعه آثار، ج 4، ص 848

[2] . ابو جعفر، صفار قمى، بصائر الدرجات، ص 9

[3] . حسن بن يوسف، حلى، كشف المراد فى شرح تجديد الاعتقاد، ص 384؛ گوهر مراد، ص 475-476؛ مرتضى، مطهرى، امامت و رهبرى، ص 92

[4] . محمد بن جرير، طبرى، تاريخ طبرى، ج 2، ص 350؛ بلاذرى، احمد بن يحيى، انساب الاشراف، ج 2، ص 102

[5] . على ابن ابى بكر، هيثمى، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج 6، ص 49؛ عبد الحسين، امينى، الغدير، ج 7، ص 134

[6] . لغت‌نامه دهخدا، ذيل عنوان «عصمت»؛ ر. ك: تفسير نمونه، ج 17، ص 304؛ محمد تقى، مصباح يزدى، اصول عقائد (2)، راهنماشناسى، ص 91-92؛ محسن، شفاهى، شئون ولايت، ص 122