اول. شأن نزول آيه؛ مفسران شيعه و سنتى با نقل روايات فراوانى، آيه را در شأن و منزلت على بن ابى‌طالب دانسته و چنين مى‌نويسند: «روزى حضرت على (ع)، در مسجد پيامبر (ص) در حال نماز بود كه فقيرى وارد شد و تقاضاى كمك كرد. حضرت على (ع) در حالى كه در ركوع بود، انگشتر خود را از انگشت درآورد و به سائل داد. خداوند آيه پيش گفته را در شأن و فضيلت او نازل كرد.»»

دوم. معنى واژه «ولى»: با توجه به اينكه لفظ «ولى» تكرار نشد. و بر سه كلمه «اللَّه» و «رسوله والذين آمنوا» به يك سياق وارد شده است، وحدت سياق حكم مى‌كند كه ولايت در همه آنها به يك معنى باشد. و مراد از ولايت خدا و رسول خدا (ص) اولى به تصرف و سرپرستى مادى و معنوى است كه در انحصار خدا و رسول او و فرد خاصى از مؤمنان است. [2] زيرا كلمه «انما» معناى انحصار و اختيار را مى‌رساند. علامه امينى از چهل و دو عالم بزرگ تفسير و لغت نام مى‌برد كه مولى را به اولى- كسى كه به تصرف سزاوارتر است- معنى كرده‌اند نه به معناى ناصر و دوستدار، زيرا ولايت به معناى دوستى و يارى كردن مخصوص كسانى نيست كه نماز مى‌خوانند و در حال ركوع زكات مى‌دهند، بلكه يك حكم عمومى است كه همه مسلمانان را در بر مى‌گيرد. [3]

سوم. انفاق در حال نماز؛ انفاق در حال نماز از واجبات يا مستحبات آن شناخته نشده تا بگوييم ممكن است عده‌اى مردم به اين حكم عمل كرده باشند. پس «والذين» اشاره به فرد خاصى دارد و اگر به صورت جمع آمده، براى تكريم و تعظيم او به سبب كارى است كه انجام داده و اين‌گونه استعمال نزد اهل لغت پذيرفته است و در قرآن نظير آن گونه استعمال فراوان ديده شده است. [4]

نتيجه اينكه از ديدگاه قرآن، ولايت و امامت پس از پيامبر (ص)، استمرار ولايت و امامت خدا و رسول او است و همان گونه كه ولايت خدا و رسول او بر مردم، به انتخاب و اختيار مردم نيست، امامت و ولايت امام پس از پيامبر نيز به اختيار و انتخاب مردم نمى‌باشد، بلكه تعيين آن با خدا است و ولايت و امامت غير از كسانى كه خدا تعيين و در اين آيه با واژه «انّما»

[1] . زمخشرى، تفسير الكشاف، ج 1، ص 624؛ آلوسى بغدادى، تفسير روح المعانى، ج 6، ص 186؛ فخر رازى، تفسير كبير، ج 12، ص 26؛ سيوطى، الدر المنثور، ج 2، ص 293؛ الغدير، ج 2، ص 52-55، شرف الدين عملى، المعراجات، ص 142-143 و...

[2] . تفسير الميزان، ج 6، ص 12 و 14

[3] . ر. ك: الغدير، ج 1، ص 14-151؛ ر. ك: قاضى نور الله، تسترى، احقاق الحق، ج 2، ص 415-500

[4] . ابو على، فضل بن حسن، طبرسى، مجمع البيان، ج 2، ص 128-129