نام کتاب : تاریخ تشیع در ایران نویسنده : شاکر،ابوالقاسم جلد : 1 صفحه : 85
نزديك به بيست سال (250- 270 ق) حاكم طبرستان بود و در
برخى سالها (250- 253 و 258 ق) رى را نيز در كنترل خود داشت. اين پيروزى، ديگر علويان
شهرهاى مختلف را نيز به طبرستان و رى كشاند. ارتباط رى و طبرستان از دو سوى تأثير و
تأثر متقابل شيعى را بر رى و نواحى اطراف آن نظير قصران در پى داشت. از آنجا كه نوع
علويان حاكم بر طبرستان زيدى مذهب بودند تفكرات شيعى زيد در نواحى شمالى رى و نيز خود
رى وجود داشت. ولى ارتباط قم و رى، از سوى ديگر، سبب نشر تفكر شيعى امامى بود.
ابن طباطبا نام شخصيتها و خاندان علوى فراوانى را آورده
كه در رى ساكن شدهاند. وى تا قرن پنجم مىزيسته و اين افراد تا آن زمان در رى بوده
و برخى از آنها مشهور بودهاند. آمارى كه وى از علويان رى مىدهد در مقايسه با آمار
علويان شهرهاى ديگر نشان كثرت آنها در رى مىباشد. اين فهرست شامل نام بيش از شصت و
پنج علوى است.
از قرن سوم به بعد برخى از علويان كه تفكرات زيدى داشتند،
در رى و اطراف آن به دست عمّال طاهريان، و عمّال معتضد و معتز عباسى كشته شده و قبرهاى
آنها زيارتگاه شيعيان و محل گرد آمدن آنها بوده است.
يكى ديگر از سادات، «ابويعلى الزيدى» است، كه در سال
337 هجرى از نيشابور به رى رفت و مردم براى بيعت با وى جمع شدند، ولى وى از اين كار
خوددارى كرد. حاكم رى وى را دستگير و به بخارا فرستاد. وى در سال 346 هجرى درگذشت و
در قزوين مدفون شد.
مردم رى، حتى سنّيان آنجا به سادات علاقه داشتند و با
اندك شورشى گرد آنان جمع مىشدند. زمانى كه «محمد بن قاسم»- يكى از بزرگان سادات حسنى
كه در طبرستان حكومت مىكردند- در اواخر قرن دوم هجرى در خراسان دستگير شد، به سربازان
سفارش شده بود تا در راه عبور از رى به گونهاى مخفى عمل كنند كه هيچ كس متوجه نشود؛
چرا كه احتمال شورش براى خلاصى وى وجود داشت. [1]
3. حوزه رى
شهر رى در گذار اعصار و قرون رجال بزرگ دينى، سياسى و
علمى فراوانى از فقيهان، حافظان حديث، فيلسوفان، مفسران و حكيمان در دامن خود پروريده
است كه بسيارى از آنها از حواريون امام باقر (ع) تا امام عسكرى (ع) بودهاند. دكتر
حسين كريمان در كتاب «رى باستان»