3- روايتهاى پيامبر كه به عمدبه سود دستگاه حاكمه دستكارى شده بود.

4- روايتهايى كه به سود دستگاه حكومت جعل شده و به پيامبرنسبت داده شده است؛ كه اين روايات جعلى يا در مدح آنان است يا در مذمت مخالفينشان يا در تأييد سياستهايشان. [1]

حال با توجه به آزادشدن تدوين حديث، عالمان به بلاد مختلف سفر مى‌كردند و اين احاديث را مى‌شنيدند و مى‌نوشتند و پخش مى‌كردند و نتيجه طبيعى نقل اين احاديث به وجود آمدن اختلاف بود. اختلاف در عقايد واختلاف در احكام.

مطلب ديگرى كه در همين زمينه اهميت داشت، سخنان و اجتهادات صحابه پيامبر بود كه در كنار سنت پيامبر قرار داده شده و حجت گشته بود و توسط محدثان در زمره سخنان و سنت پيامبر نوشاه و منتشر مى‌گرديد و سبب اختلاف مى‌شد. براى روشن‌تر شدن اين جنبه به نقل زير توجه فرماييد:

«عبدالله بن معمر ليثى از علماى عامه خدمت امام باقر رسيد و پرسيد:

- من شنيده‌ام كه شما به متعه (ازدواج موقت) فتوا مى‌دهى؟

امام- خداوند در كتاب خود آن را حلال كرده است، سنت پيامبر نيز ميباشد واصحاب پيامبر هم به آن عمل كرده‌اند.

عبدالله- ولى عمر آن را نهى كرده است.

امام- تو بر قول رهبرت باش و من نيز بر قول پيامبر خدا». [2]

آرى، متأسفانه منع نقل و تدوين حديث و در كنار آن جعل حديث چنان اوضاع را آشفته و سخنان پيامبر را در انبوهى از سخنان جعلى گم كرده بود كه تشخيص سخنان پيامبر جزبه وسيله عالمان تأييد شده از جانب خدا ممكن نبود. در چنين اوضاعى محدثان به جمع آورى احاديث پرداختند و هركدام به اجتهاد خويش تعدادى از اين احاديث را انتخاب كرده ودر كتابهاى خود ثبت نمودند و انتشار دادند و با انتشار آنها

[1] - نقش ائمه در احياى دين، ج دهم، ص 10-11

[2] - بحارالانوار، ج 46 - ص 356