نمى‌شمرند. [1]

مرجئه‌

ظهور خوارج و اعتقادات تند آنان سبب شكل گيرى گروههاى ديگر گرديد. پايه اصلى اعتقاد خوارج بر كافر شمردن مرتكب كبيره بود. آنان بر همين اصل خليفه سوم و امام على عليه السلام، و خلفاى بنى اميه را مرتكب كبيره و كافر مى‌دانستند و از آنها اظهار بيزارى مى‌كردند. در قبال اين طرز تفكر، مرجئه نخستين به »ارجاء» پناه بردند و گفتن: ما امر مرتكب كبيره را به خدا و قيامت وا مى‌گذاريم و از كافر شمردن آنها خوددارى مى‌كنيم. [2]

اين نظريه، موضعگيرى دفاعى طرفداران حكومت در مقابل خوارج بود زيرا بنى اميه از طرفى با شيعيان مواجه بودند كه آنان را غاصب خلافت مى‌دانستند و از طرف ديگر خوارج را در مقابل خود مى‌ديدند كه آنان را كافر مى‌شمردند و چون اين دو دسته يك سرى دلايل داشتند كه بنى اميه و طرفدارانشان قادر به باطل كردن آنها نبودند، لذا فرقه مرجئه را به وجود آوردند تا در برابر آن دو گروه دلايلى ارائه دهند و ايستادگى نمايند.

اصول فكرى مرجئه: مرجئه آراى خاصى در ابواب معارف و عقايد نداشتند و حرف آنها فقط حول محور مؤمن شمردن مرتكبان كبيره و خوددارى از كافر شمردن مسلمانان گناهكار بود.

آنان ايمان را به تصديق قلبى يا اقرار زبانى تفسير مى‌كردند و عمل را در آن‌

[1] - ر. ك. همان مدرك، ص 217 به بعد

[2] - ر. ك. همان مدرك، ج 1، ص 58