رسول خدا نهاده شده است. [1]

بعد از رسول خدا، وظيفه تبيين و تعليم كتاب به حكم »حديث ثقلين» بر عهده امامان معصوم عليهم السلام قرار گرفت ولى در همان ساعات آخر عمر پيامبر، افرادى عَلَم «حَسْبُنا كِتابُ اللَّهِ» [2] را برافراشتند و بى نيازى خود را از عترت اعلام كردند.

از آن روزبه بعد، مسلمانان فقط قرآن را امام خويش خواندند ولى چون علم به آن نداشتند و دستشان از فهم معانى بلند و معارف عميق آن كوتاه بود، بناچار براى فهم و تفسير و تبيين آن دست به دامن عقل ناقص خود زدند و به رأى و نظر خويش پناه بردند و باب »تفسير به رأى» را باز كردند، و كسانى معلم و مفسر قرآن شدند كه خود قرآن را نمى‌فهميدند.

امام باقر عليه السلام يك وجهه كار فرهنگى خويش را صرف باز گرداندن دوباره قرآن به صحنه جامعه و تفسير و تعليم معارف آن كردند و بيانات فراوانى در تفسير آيات قرآن ايراد كردند و كتابى در تفسير قرآن نگاشتند كه توسط جارود بن منذر روايت شده است. [3]

تشويق به قرائت قرآن با صوت نيكو

امام در وهله اول بر قرائت قرآن، آن هم با صوت نيكو تاكيد بسيار داشتند و احاديثى در اين مورد از جدّشان رسول خدا نقل كردند، از جمله فرمود:

«رسول خدا فرموده است: كسى كه در شبى ده آيه از قرآن بخواند، از غافلان نوشته نمى‌شود و كسى كه پنجاه آيه بخواند از ذاكران نوشته مى‌شود و كسى كه صد آيه بخواند از قانتان نوشته مى‌شود و ...». [4]

ابو بصير از امام پرسيد: هنگامى كه قرآن را با صوت نيكو مى‌خوانم شيطان‌

[1] - آل عمران، آيه 164 و جمعه، آيه 2

[2] - كتاب خدا ما را بس است. (و نيازى به مفسّر و معلم و... نداريم!) (معالم المدرستين، ج 2، ص 41 به نقل از صحيح بخارى (كتاب العلم)، ج 1، ص 22)

[3] - حياة الامام محمد الباقر، ج 1، ص 11

[4] - البيان، ج 1، ص 25