»من در هيچ محفلى دانشمندان را كوچكتر و زبونتر از محفل محمدبن على (ع) نديدم. من »حكم بن عُتَيْبَه» را با همه شخصيت ومقام علمى‌اش درمحضر امام باقر (ع) همچون كودكى دربرابر استادش ديدم.» [1]

جابربن يزيد جعفى هرگاه از امام باقر (ع) حديث نقل مى‌كرد، مى‌گفت: خبرداد مرا وصّى اوصياء و وارث علوم پيامبران محمدبن على بن الحسين ...» [2]

ابن حجر عسقلانى- از دانشمندان عامّه- گويد: محمدباقر به اندازه‌اى رموز و اسرار علوم را آشكار ساخت و حقايق احكام و حكمتها و لطايف را بيان نمود كه جز كوردلان و يا منحرفان، كسى نمى‌تواند آن را انكار كند و از اين رو شكافنده علوم و بر فرازنده پرچم دانش لقب گرفت. [3]

عبدالله بن عمر گويد: انهم اهل بيت مُفهَّموُن [4] آنان خاندانى هستند كه علمشان از غيب است.

حكم بن عُتَيبَه بعد از تلاوت آيه شريفه: (ان فى ذالك لايات للمتوسمين) [5] به درستى كه در اين جريان- عذاب قوم لوط- آيات و نشانه‌هايى است براى مردم با فراست و چيز فهم» مى‌گفت: به خدا قسم، محمد بن على از آنان است. [6]

عمروبن عُبيد بصرى از رؤساى معتزله وقتى برامام وارد مى‌شد و از او سؤال‌

[1] - ارشاد، ص 263 وبحارالانوار، ج 46، ص 286.

دراينجا براى اينكه بهتر به عظمت شخصيت علمى امام پى ببريم، لازم است راجع به حكم بن عتيبه ومنزلت علمى او توضيحى بدهيم. بنابر گفته راويان حكم از بزرگان علماى زمان خود بوده است. مجاهد بن رومى گويد: حَكَم را در مسجد خيف ديدم كه علما اطراف او را گرفته بودند واز او فيض مى‌بردند و جرير نيزاز مغيره نقل مى‌كند كه وقتى حَكَم به مدينه مى‌آمد، خلوتگاه و محل مناجات پيامبر (سارية النبى) را براى او خلوت مى‌كردند كه درآن نماز بگذارد و ابن سعد در مورد او گويد: او موثق و موثّق وفقيه وعالم و بلند مرتبه بود كه احاديث زيادى از وى رسيده است. (حياة الامام الباقر، ج 1 ص 99، به نقل از تهذيب التهذيب، ج 2، ص 133-134.)

[2] - همان مدركها

[3] - الصواعق المحرقه، ص 201، چاپ قاهره

[4] - بحارالانوار، ج 46، ص 289 به نقل از حليه الاولياء، ج 3، ص 329

[5] - حجر، آيه 75

[6] - الامام الباقر، دخيل، ص 95 و كشف الغمه، ج 2، ص 333