بقيه افراد نيز «يونس» را به خاطر سخنانش مورد نكوهش قرار دادند. [1]

3- گروهى در اصل مسأله امامت حضرت جواد (ع) دچار ترديد شده از مسير حق منحرف گشتند. اين عدّه نيز به چند فرقه منشعب شدند:

بعضى از آنان قائل به امامت «احمدبن موسى بن جعفر (ع)» [2] شدند و گفتند:

موسى بن جعفر به هر دو فرزند خود: على بن موسى و احمد بن موسى وصيت كرده و امامت را در دو برادر قرار داده و سفارش كرده پس از حضرت رضا (ع) فرزند ديگرش «احمد» به امامت برسد.

برخى ديگر كه «مؤلّفه» ناميده شده‌اند، هر چند اعتقاد به رحلت موسى بن جعفر (ع) و امامت فرزندش حضرت على بن موسى الرضا (ع) داشتند ولى پس از شهادت امام رضا (ع) در امامت حضرت موسى بن جعفر عليه السلام توقف كردند.

گروهى از فرقه‌هاى «زيديّه» و «اصحاب حديث» نيز كه در دوران امامت حضرت رضا عليه‌السلام به ويژه دوران ولايتعهدى آن حضرت با انگيزه دنياطلبى قائل به امامت پيشواى هشتم شدند، پس از شهادت آن حضرت به اعتقاد سابق خودبازگشتند. [3]

اين سه فرقه هر چند نسبت به اكثريّت شيعيان معتقد به امامت حضرت جواد عليه‌السلام، اندك بودند و نتوانستند براى خود تشكيلاتى راه بيندازند و پس از اندك زمانى منقرض گشتند؛ ولى بروز چنين اختلافاتى در آغاز امامت پيشواى نهم ترسيم كننده وضعيّت اسفناك سازمان داخلى شيعيان و شرايط سخت و حساس اين دوره از امامت است.

منشأ اين اختلافها و تزلزلها- بر اساس آنچه كه از تاريخ استفاده مى‌شود- خردسالى امام عليه‌السلام بود. آنان مى‌گفتند: امام زمان نمى‌تواند غير بالغ باشد. اگر امر به اطاعت‌

[1] - عيون المعجزات، ص 119-120 و دلائل الامامه، طبرى، ص 204-205. اين روايت هر چند از نظر سند مُرْسَل وضعيف و از درجه اعتبار ساقط است. و از نظر مضمون نيز با مقام و منزلت علمى و معنوى «يونس بن عبدالرحمن » نزد امام كاظم (ع) و حضرت رضا (ع) و درك و شناخت صحيح او از مسأله امامت، نمى‌سازد و احتمال جعلى بودن آن نسبت به يونس بسيار زياد است؛ ولى ماتنها بدين خاطر كه ترسيم كنندۀ گوشه اى از اضطراب و نگرانى شيعيان در امر امامت حضرت جواد (ع) در آن شرايط حساس است، در اينجا ذكر كرديم

[2] - شرح حال احمدبن موسى در زندگانى امام موسى كاظم (ع) ص 11 آمده است

[3] - ر. ك. فرق الشيعه، ص 95، المقالات و الفرق، ص 93-94 و الفصول المختاره، شيخ مفيد، ج 2، ص 256