گوناگون قرار دهند. و از سوى ديگر با بيان برترى‌هاى علمى امام (ع) به اطمينان پيروزى آن حضرت بر حريفان تظاهر مى‌كرد تا از پيامدهاى سوء پيروزى امام (ع) بر حريفان مصون بماند و در زمره جبهه شكست خورده و محكوم شده به حساب نيايد.

مأمون در پاسخ اعتراض آنان گفت:

من از اين جهت ابوجعفر، محمد بن على را به دامادى برگزيدم كه او را در دانش و فضل- در عين خردسالى‌اش- از تمامى دانشمندان برتر يافتم. اميدوارم آنچه را كه من در مورد او مى‌شناسم براى مردم اظهار كند تا همگان بدانند كه‌شناخت من‌درباره اودرست‌بوده‌است. [1]

پس در ادامه سخنانش معترضان را تشويق مى‌كند كه اگر نسبت به آنچه من مى‌گويم شك داريد او را با هر پرسشى كه به ذهنتان مى‌رسد بيازماييد. [2]

اين سخنان هر چند مأمون را چهره‌اى علاقه‌مند و معتقد به امام عليه السلام و كسى كه مطمئن به توانايى آن حضرت در پاسخ به پرسشهاى سؤال كنندگان است نشان مى‌داد ولى در پس اين الفاظ، مقاصد و انگيزه‌هايى وجود داشت كه قلب و همه وجود او را لبريز از خشم و كينه و دشمنى نسبت به امام عليه السلام ساخته بود.

مأمون در سخنى كه با «يحيى بن اكثم» قاضى القضات [3] جيره‌خوار خود داشت نقاب از چهره نفاق و تزوير خويش برداشته و به او فرمان داد:

پرسش و مسأله‌اى‌را بر ابوجعفر محمدبن‌على رضا عرضه‌كن كه او را محكوم و ساكت‌كنى. [4]

عباسيان معترض نيز پس از آن كه از سوى مأمون تشويق شدند تا امام (ع) را بيازمايند، به تلاش و تكاپو افتادند و پس از مشورت نظر همگى بر اين تعلق گرفت كه در اين امر از «يحيى بن اكثم» يارى جويند؛ از اين رو، نزد او رفتند و اموال و پولهاى زيادى را به وى وعده دادند كه در صورت پيروزى بر امام عليه السلام به او بپردازند. [5]

از تمامى اينها برمى‌آيد كه هدف مأمون و باندش از طرح پرسشهاى علمى در برابر

[1] - بحار الانوار، ج 50، ص 75

[2] - همان

[3] - تحف العقول، ص 451

[4] - تحف العقول، ص 452

[5] - ارشاد، شيخ مفيد، ص 320