امام (ع) و ترتيب جلسان مناظره، آشكار شدن مراتب فضل و دانش امام (ع) براى همگان و اثبات حقّانيت آن حضرت و حتّى آزمايش او نبود؛ بلكه هدف واقعى آنان شكست دادن و محكوم كردن امام (ع) بود. ولى جلسه مناظره با شكست «يحيى بن اكثم» و در نتيجه شكست «مأمون» و «عباسيان» در هدف پليدشان به پايان رسيد. [1]

تجمّلات عروسى‌

تلاشهاى مذبوحانه مأمون نسبت به امام جواد عليه السلام به آنچه گفته شد محدود نمى‌شود، بلكه او از هر فرصت و موقعيّتى براى ضربه زدن به امام (ع) و لكّه‌دار كردن مقام امامت استفاده مى‌كرد.

هر چند مأمون در اصل ازدواج دخترش «ام الفضل» با امام جواد عليه السلام اغراض خاصى را دنبال مى‌كرد ولى اين ازدواج موقعيت مناسبى بود كه بعضى از نقشه‌هاى ديگرش را نيز اجرا كند و آن تجمّلات و تشريفاتى بود كه در مراسم عروسى براى مخدوش كردن چهره‌ملكوتى امام (ع) به كار گرفت.

او در اقدام نخست، مراسم با شكوه و پر زرق و برقى تدارك ديد؛ از سنخ همان تشريفات و مراسمى كه در جريان ازدواج خود با دختر «حسن بن سهل» راه انداخته بود.

«ريان بن شبيب» گوشه‌اى از اين بزم شاهانه را چنين ترسيم مى‌كند:

پس از آن كه مردم در جايگاه ويژه و عمومى خود نشستند سر و صدايى شبيه همهمه ملوانان‌

شنيده شد. در اين هنگام خدمتكاران دربار در حالى كه كشتى ساخته شده از نقره‌اى كه لبريز از «غليه» [2] بود با طنابهاى ابريشمى مى‌كشيدند، وارد تالار شدند. مأمون دستور داد نخست ميهمانان ويژه محاسن خود را با آن «غليه» خضاب و معطر كنند. سپس كشتى را به اتاق ديگر كه مردم عادى در آنجا حضور داشتند بردند، آنان هم خود را معطّر ساختند. آنگاه سفره انداختند و غذاهاى رنگارنگ در آن نهادند. مردم آنچه مى‌توانستند خوردند و نوشيدند. در پايان هدايا و جوايز فراوانى به هر يك از مدعوّين به فراخور شأن و مرتبه‌اش داده شد. [3]

بذل و بخششها و اسرافكارى‌هاى مأمون به همين جا خاتمه نيافت، روز بعد در

[1] - مشروح مناظره در درس هيجدهم خواهد آمد

[2] - غاليه معجونى است از مُشك، عنبر، عود و روغن. «ر. ك. النّهايه، ابن اثير، ج 3، ص 383 و فرهنگ معين

[3] - بحار الانوار، ج 50، ص 77 و اعلام الورى، ص 337