حاضران سنگباران شد، بى درنگ به مزدوران خود فرمان داد دَرِ مسجد را بسته، هر فردى را بدون آنكه بگويد او كيست دستگير نمايند. سپس بر كرسى‌اى بر دَرِ مسجد نشست و چهارنفر، چهارنفر را فرا خواند. تعداد سى يا هشتاد نفر از آنان را كه حاضر نشده بودند قسم ياد كنند كه آنان به سوى او سنگ نينداخته‌اند زندانى كرد؛ سپس دستهاى همه را يكجا قطع كرد.

«ابن اثير» پس از نقل اين حادثه دردناك، به جريان قتل «اوْفَى بْنِ حِصْن»، نخستين فردى كه در كوفه به دست «زياد» به قتل رسيد، اشاره مى‌كند. [1]

«سَمُرة بن جُندَب»، جانشين «زياد بن ابيه» در «بَصْرَه» دست به كشتار فروان زد. «ابن اثير» تعداد كشتگان را هشت هزار تن ذكر كرده است. [2]

وى، در سفّاكى و جنايت آنچنان بود كه وقتى «زياد» به او گفت: آيا مى‌ترسى از اينكه بى گناهى را كشته باشى؟ گفت: «اگر دوبرابر آنان را نيز مى‌كشتم وحشتى به خود راه نمى‌دادم». [3]

«ابُو سَوّار عَدَوىّ» مى‌گويد: «سَمُرَة در يك صبح 47 نفر از قوم مرا كه همگى حافظ قرآن بودند به قتل رسانيد». [4]

معاويه همه زواياى كوفه و بصره را جستجو كرد و در اين دوشهر، هر بزرگ قومى يا مردِ شمشير زنى يا خطيب توانايى يا شاعر باقريحه‌اى از شيعه را از مركز و قرارگاه خود بيرون آورد، به زندان انداخت و دست او را به زنجير بست يا آواره وبى خانمانش ساخت و ياخون او را برزمين ريخت. [5]

شهادت جانگداز امام حسن (ع)

در قرارداد صلح، فرازى كه امنيّت جانى امام حسن (ع) را تضمين مى‌كرد، طبيعتاً مى‌بايد از خيانت دورتر و به موجب اوضاع و احوال جارى، به رعايت، سزاوارتر از ديگر موادّ باشد.

[1] الكامل في التارِیخ، ج 3، ص 461 – 462.

[2] همان، ص 462.

[3] همان.

[4] همان.

[5] اقدامات شجاعانه، بيانات افشاگرانه، حرکتهاِی حق طلبانه و چگونگِی شهادت ِیا شکنجه شدن اِین مردان الهِی و مدافعان خط ولاِیت و امامت، به دست حاکمِیت آن دوران در تارِیخ ثبت است که به دلِیل محدودِیت اِین سلسله درسها از شرح حال اِین رجال خوددارِی مِی کنِیم.