تعداد شهداى سپاه اسلام در اين مرحله بين چهل تا پنجاه تن ذكر شده، [1] ولى كشته‌ها ومجروحان نيروى دشمن بسيار بود.

آخرين نماز

هنگام ظهر فرا رسيد. امام (ع) به يارانش فرمود: «از اينان بخواهيد كه اندكى دست از جنگ بردارند تامانماز بخوانيم.» امّا دشمن نپذيرفت. [2] امام (ع) ناچار «نمازخوف» [3] خواند.

پس از آن، باقيمانده ياران امام (ع) به صورت تكى و تيمهاى دو، سه و چهار نفره به ميدان شتافته و پس از نبردى شجاعانه به خيل شهيدان پيوستند، تا آنجاكه به جز «بَنى‌هاشم» كسى باقى نماند. [4]

پس از ياران، اهل بيت امام (ع)- كه تعدادشان هفده نفر مى‌شد [5] و همه جوان بودند- وارد پيكار شدند. نخست فرزند امام (ع) «علىّ‌اكبر» به ميدان رفت و پس از نبردى دلاورانه و به هلاكت رساندن دويست تن از نيروهاى دشمن، به شهادت رسيد. [6]

جوانان «بنى‌هاشم» يكى پس از ديگرى به ميدان رفته و شهيدشدند. آخرين آنان، «ابوالفضل (ع)» برادر امام (ع) بود. وى- كه بر اثر لياقت و نبوغ نظامى خويش، عهده دار فرماندهى سپاه وپرچمدارى آن گرديده بود- از آغاز جنگ تا هنگام شهادت يك لحظه‌

[1] - در بحارالانوار، ج 45، ص 12، تعداد شهداى سپاه امام (ع) در اين مرحله پنجاه و درمناقب ابن شهرآشوب، ج 4، ص 113 چهل تن - با ذكر اسامى - ذكر شده است

[2] - ر. ك. تاريخ الطبرى، ج 5، ص 439

[3] - در نماز خوف نمازهاى چهار ركعتى تبديل به دوركعت مى‌شود. نظرمشهور در كيفيّت آن به جماعت چنين است كه نيروها به دوبخش تقسيم مى‌شوند. گروه اوّل يك ركعت را با امام مى‌خوانند. امام در ركعت دوم درحال قيام توقّف مى‌كند. آن گروه ركعت دوّم را فرادى مى‌خوانند و به محل مأموريت خود باز مى‌گردند. گروه دوم جاى آنان را مى‌گيرند وركعت اول نمازخود را با ركعت باقيماندۀ امام به جماعت و ركعت دوّم را فرادى مى‌خوانند. «ر. ك. وسائل الشيعه، ج 5، ص 479 باب 2 از ابواب صلوة خوف و مجمع البيان، ج 3-4، ص 102 ذيل آيۀ 103 از سورۀ نساء»

[4] - ر. ك. الارشاد، ص 238 و اعلام الورى‌، ص 241-242

[5] - الارشاد، ص 248-249

[6] - مقتل الحسين، خوارزمى، ج 2، ص 31