مأمون اين سياست را پس از به دست گرفتن قدرت نيز ادامه داد. وى حتّى به فضل‌بن‌سهل دستور داد تا درباره زهد، تقوا و ديانت او مطالبى نشر دهد و در ميان مردم از اين صفات خليفه تبليغ كند. [1] خود نيز در نامه‌اى كه به عباسيان نوشت [2]، خويشتن را واعظى خيرخواه، پرهيزكار و آگاه از اسلام و قرآن معرفى كرده هاله‌اى از زهد و بى‌رغبتى به دنيا و پايبندى به احكام اسلام و علاقمندى به خاندان پيامبر عليهم‌السّلام را گرد خود جلوه داده است تا عباسيان و مردم ديگر او را با منشى اسلامى و مردمى و در جهت خلاف شخصيّت فكرى و سياسى برادرش امين بشناسند.

شرايط سياسى‌

مأمون با چنين زمينه‌ها و آمادگيهايى و نيز چنين نگرشى نسبت به آينده خويش زمام حكومت را در دست گرفت. وى هر چند با كشتن برادرش امين به يك پيروزى نظامى دست يافت و عمده‌ترين مانع را از سر راه حكومت خود برداشت ولى اين جريان از نظر سياسى پيامدهاى سويى برايش داشت؛ بويژه پس از اعمال روشهاى انتقامجويانه‌اى كه بعد از قتل برادرش نسبت به وى به كار گرفت. [3]

علاوه بر اين كه اين حركت نظامى به تنهايى نمى‌توانست تضمين كننده حكومت وى در آينده باشد؛ چه آن كه ممكن بود برادر ديگرش «مؤتمن» يا ديگر بستگان پدرى‌اش به كمك عباسيان و عربها پيمان‌شكنى كرده به مخالفت و رقابت با او برخيزند و حكومت را از چنگش بربايند.

در چنين شرايطى، مأمون براى ادامه حكومت خود نيازمند پايگاه قوى و استوارى بود كه بتواند به هنگام بروز خطر بر آن تكيه كند.

[1] - الحياة السياسيّة للامام الرّضا (ع)، ص 151 (پاورقى) به نقل از تاريخ التمدن الاسلامى، ج 4، ص 261

[2] - براى آگاهى از متن نامه رجوع كنيد به بحارالانوار، ج 49، ص 208-214

[3] - مأمون به كسى كه سر امين را براى او آورده بود يك ميليون درهم جايزه داد. سپس دستور داد سر او را در صحن خانه بر چوبى قرار دهند و نيز همۀ حقوق بگيران را موظف كرد به هنگام دريافت حقوق خود، امين را لعن كنند (الحياة‌السياسيّة للامام‌الرّضا (ع)، ص 176)