ابراهيم بن موسى بن جعفر (ع) به سال دويست در يمن قيام نمود و گروه زيادى را گرد خود جمع كرد. وى پس از تسلط بر يمن، طرفداران بنى عباس را تارومار كرد و گروهى از آنان را كشت و اموالشان را ضبط نمود. وى به خاطر كشتار زياد عباسيان به «جزّار» [يعنى قصّاب‌] معروف شد. [1]

حسين بن حسن افطس علوى كه از سوى ابوالسّرايا به حكومت مكّه گمارده شده بود در سال دويست در اين شهر قيام كرد و بر اوضاع مسلّط شد. وى پس از كشته شدن ابوالسّرايا موقعيّت خود را متزلزل و خطرناك ديد؛ ازاين‌رو همراه‌يارانش به محمدبن‌جعفر برادر امام كاظم (ع) پيوست و با او بيعت كرد.

محمّد، پيرمردى وارسته، سخى و شجاع بود و در ميان مردم، احترام و منزلت والايى داشت. او بنا به نوشته شيخ مفيد با زيديّه هم عقيده بود [2]؛ بدين جهت وقتى در مكه قيام كرد طايفه جاروديّه از طوايف زيديه با او همراه گشتند. [3]

موج گرايش به خاندان پيامبر (ص) و انزجار از دستگاه خلافت آن چنان همه‌گير شده بود كه حتى غيرعلويان نيز در قيامهاى خود عليه حكومت از شعار «الرّضا من آل محمّد» استفاده نموده مردم را به گرد خود جمع مى‌كردند. به عنوان نمونه، «حَسَن هِرْش» يكى از هواداران و فرماندهان امين بود كه در سال 198 عليه مأمون قيام كرد و مردم را به «الرّضا من آل محمد» فراخواند. گروه زيادى از عربها گرد او جمع شدند. او با حمايت آنان بر بسيارى از مناطق استيلا يافت و اموال فراوانى به چنگ آورد و تا نيل پيش‌رفت. [4]

داوطلبان مبارزه با فساد

اوضاع سياسى كشور پهناور اسلامى به حدّى آشفته و مأيوس كننده بود كه كنترل آن از دست حكمرانان خارج شده بود؛ بگونه‌اى كه عناصر فرصت‌طلب و اخلالگر بدون‌

[1] - كامل، ج 6، ص 310-311

[2] - ارشاد، ص 286

[3] - همان

[4] - تاريخ طبرى، ج 8، ص 527