او علاوه بر پيشنهاد ولايتعهدى، دستور داد به آن حضرت از اين پس «رضا» بگويند [1] تا به ايرانيان كه مبارزات خود عليه امويان را با شعار «الرّضا من آل محمد» شكل داده بودند بنماياند كه اينك خواسته شما تحقق يافته و آن كسى را كه شما مى‌خواستيد من به قدرت رسانده درصدد واگذارى خلافت به او هستم.

مأمون با اين اقدام، ادامه پشتيبانى ايرانيان را نسبت به خود حتمى ساخت؛ زيرا در عمل نشان داد كه خواسته او همان خواسته ارزشمند آنان است.

ب- فرونشاندن قيامهاى علويان‌

وجود علويان و مخالفتها و قيامهاى پياپى آنان بر ضد دستگاه خلافت، براى خلفا از جمله مأمون، استخوان گلوگيرى بود كه همواره آنان را آزار مى‌داد.

مأمون براى مهار كردن جنبش بالنده علويان و خلع سلاح آنان دست به اين اقدام زد.

زيرا علويان وقتى ببينند رهبر آنان مورد توجه خليفه قرار گرفته و جذب دستگاه او شده است، بطور قهرى از مخالفت و مبارزه با آن دست كشيده خود را در چنين دستگاهى سهيم مى‌دانند و سعى خواهند كرد بدان نزديك شوند.

مأمون برغم دشمنى‌اش با آل على (ع) براى جلب بيشتر نظر علويان، نسبت به آنان، سياست عفو و اغماض در پيش گرفت و بسيارى از آنان را با آن كه- از نظر دستگاه خلافت- جرمهاى بزرگى مرتكب شده بودند بخشيد و مورد اكرام و احترام قرار داد. زيدبن موسى بن جعفر معروف به «زيدالنّار» و محمد بن جعفر علوى از جمله اين افراد بودند.

مأمون با پيشنهاد ولايتعهدى به پيشواى شيعيان و تطبيق شعار «الرّضا من آل محمّد» به آن حضرت، علويان را كاملًا خلع سلاح كرد؛ زيرا آنان تاكنون دستگاه خلافت را غيرمشروع دانسته مردم را با اين شعار به مبارزه با آن فرامى‌خواندند. و اينك مأمون آن شعار را تحقق بخشيده است. و با اين اقدام مأمون، دعوت براى هر كس ديگر بى‌معنى تلقى شده مورد انكار و مخالفت اقشار مختلف مردم قرار مى‌گرفت؛ زيرا هيچ فردى-

[1] - لقب «رضا» براى پيشواى هشتم از سوى مأمون از نظر تاريخى است وگرنه (همان گونه كه در درس نخست به تفصيل بيان‌كرديم) از نظر احاديث، اين لقب از سوى خدا، پيامبر (ص) و پدرش موسى بن جعفر (ع) به آن حضرت داده شده است