اميرالمؤمنين كه خداوند او را براى راستى و درستى تقويت كند و به هدايتش موفق بدارد از حق ما (خاندان) چيزى را شناخته كه ديگران (امويان و عباسيان) نسبت به آن جاهل بودند.

اقدامات جنبى‌

از آنجا كه مسأله ولايتعهدى امام رضا (ع) از دستگاهى همچون دستگاه عباسى و از فردى مانند مأمون- كه براى رسيدن به حكومت برادرش را كشته بود- انتظار نمى‌رفت و مأمون اين را خوب دريافته بود؛ از اين رو، وى براى آن كه صداقت و اخلاص خود را نزد امام رضا (ع) و ديگران ثابت كرده، افكار عمومى را به حسن نيت و پاكدلى خود متوجه سازد، ناگزير پيش از مراسم ولايتعهدى و پس از آن دست به يك سلسله اقدامات زد:

1- لباس سياه را كه شعار عباسيان بود از تن بركند و جامه سبز را كه شعار علويان بود پوشيد و به ديگران دستور داد چنين كنند و مدّعى بود كه اين، لباس بهشتيان است. [1]

اين سياست تا زمان شهادت امام رضا (ع) و ورود مأمون به بغداد از سوى وى عمل مى‌شد. او پس از ورود به بغداد دوباره روش و شعار پيشين عباسيان را سنّت كرد. [2]

2- دستور داد به نام امام رضا (ع) سكّه زنند و خطيبان و سخنرانان در تمامى شهرها نام آن حضرت را در خطبه‌ها به عنوان وليعهد ذكر كنند. [3]

3- دختر خود «ام حبيبه» [4] را با آن كه از نظر سنّى فاصله زيادى با امام (ع) داشت به ازدواج آن حضرت [5] و دختر ديگرش «ام الفضل» را به همسرى فرزند هفت ساله امام،

[1] - الامام على الرّضا (ع)، وليعهد المأمون، ص 61-62

[2] - البداية و النهاية، ج 10، ص 262

[3] - بحارالانوار، ج 49، ص 134 و مسند الامام الرضا (ع)، ج 1، ص 74

[4] - مسعودى مى‌نويسد: صحيح آن است كه ام حبيبه خواهر مأمون بوده است نه دختر او. در متن خطبه عقدى هم كه وى نقل‌مى‌كند خواهر امير المؤمنين دارد (اثبات الوصيّة، ص 179-180)

[5] - مورخان، امام رضا (ع) را حدود چهل سال مسن‌تر از او شمرده‌اند. بنا بر اين اگر تاريخ ولادت امام رضا (ع) سال 148 هجرى‌باشد، سنّ آن حضرت هنگام ازدواج با دختر مأمون (سال 201 ه‌) 53 سال خواهد بود و سنّ ام حبيبه، سيزده سال