خلاصه‌

حضرت رضا (ع) از نخستين لحظات آگاهى از نقشه مأمون، براى خنثى كردن توطئه او دست به كار شد و سياست دقيق و حساب شده‌اى در پيش گرفت. اين سياست از زمان دعوت مأمون از آن حضرت براى حركت به سوى خراسان آغاز گشت و تا لحظه شهادت آن بزرگوار ادامه داشت.

محورهاى برجسته اين سياست عبارت است از:

1- ابراز ناخشنودى از دعوت مأمون كه اين معنا را هم به هنگام وداع با خانواده‌اش، هم در وقت وداع با قبر مطهر پيامبر (ص) و هم در زمان طواف خانه خدا به شيوه‌هاى ممكن به گوش همگان رسانيد.

2- همراه نبردن هيچ يك از بستگان خود تا به مأمون بفهماند كه به آينده اين سفر خوشبين نيست و اين سفر را يك سفر خطرناك مى‌داند.

3- تماس با پايگاههاى مردمى در طول سفر.

4- مقاومت در برابر خواسته مأمون به مدت بيش از دو ماه؛ و ابراز ناخشنودى از پذيرش آن و نيز تصريح به اجبارى بودن منصب ولايتعهدى و نافرجامى آن.

پرسش‌

1- حضرت رضا (ع) پس از آگاهى از توطئه مأمون چه واكنشى نشان داد؟

2- پيشواى هشتم (ع) مراتب ناخشنودى خود از دعوت مأمون را چگونه به گوش ديگران رسانيد؟

3- چرا امام رضا (ع) در سفر به خراسان حضرت جواد را همراه خود نبرد؟

4- بيان امام رضا (ع): «بشروطها و انا من شروطها» در ذيل حديث سلسلة الذهب حاوى چه نكات مهمى است؟

5- يك نمونه از ابراز ناخشنودى امام (ع) از مسأله ولايتعهدى را ذكر كنيد.