4- آگاهى از غيب‌

از جمله محورهاى مهم علم حضرت رضا (ع) آگاهى آن حضرت از «غيب» است.

منظور از علم غيب، آگاهى از چيزى است كه هيچ گونه ابزار و اسباب مادى- مانند حسّ و تجربه- و عقلى- مانند براهين علمى و محاسبات رياضى- براى اطلاع از آن در اختيار شخص نباشد.

علم غيب بر دو گونه است: علم به حقايق تحقق يافته در گذشته يا حال كه شخص، هيچ راه و وسيله‌اى براى كشف حقيقت و دستيابى به آن در اختيار ندارد، و علم به امور و حقايقى كه در آينده تحقق پيدا خواهند كرد. امام رضا (ع) به اذن خداوند به هر دو بخش از غيب آگاه بود. به نمونه‌هاى ذيل توجه فرماييد.

خالد بن نجيح مى‌گويد: به امام رضا (ع) عرض كردم: ياران ما از كوفه آمده و يادآور شده‌اند «مفضّل» سخت بيمار است، براى سلامتى او دعا كن!

حضرت فرمود: او راحت شد، واين سخن امام (ع) سه روز پس‌از درگذشت مفضّل‌بود. [1]

حسن بن على وشّاء مى‌گويد: سرورم حضرت رضا (ع) در مرو مرا خواست و فرمود: على بن ابى حمزه بطاينى امروز درگذشت و هم اكنون در قبرش نهاده شد. دو فرشته الهى در قبر بر او داخل شدند و از خدا و پيامبر و امامانش از او پرسيدند. او همه را درست جواب داد ولى به نام من كه رسيد دچار لكنت زبان شد. وقتى براى بار دوم پرسيدند، سكوت اختيار كرد.

فرشتگان به او گفتند: آيا موسى بن جعفر (ع) تو را دستور به سكوت داده است؟! سپس او را با تازيانه‌اى از آتش زدند كه قبرش تا روز قيامت پر از آتش گشت.

حسن بن على وشّا مى‌گويد: من از نزد امام خارج شدم و آن روز را ثبت كردم؛ چند روزى نگذشت كه نامه‌هاى كوفيان رسيد و در آنها نوشته شده بود كه على بن حمزه در آن روز درگذشت و در همان ساعتى كه امام فرموده بود در قبر نهاده شده بود. [2]

[1] - مناقب، ج 4، ص 335

[2] - همان، ص 337 (به اختصار)