آوازه خوانان از آن شهر به گوش مى‌رسد.» «1»

عروة بن زبير وقتى فساد رايج در مدينه را مشاهده كرد. از مدينه خارج شد و در خارج از شهر منزلى ساخت و ساكن شد. وقتى به او اعتراض شد كه چرا جوار مسجد پيامبر (ص) را رها كرده‌اى؟ در جواب گفت:

«مساجد آنان را جاى لهو و بازارهاى آنان را جاى لغو ديدم در حالى كه فحشا هم در كوچه هاى آنان اوج گرفته بود.» «2»

شاعران دربارى و مداحان كه به تعريف و تمجيد از خلفا و روش آنان مى‌پرداختند، نيز نمونه‌اى ديگر از مظاهر فساد بود.

ب- اشرافيت و رفاه طلبى‌

در همان جامعه‌اى كه بسيارى گرفتار فشارهاى اقتصادى بودند، ثروتمندان و صاحب منصبان به تجمّل و اشرافيگرى روى آوردند. در صدر اسلام ساختمانهاى عرب ساده بود و خانه توانگران از سنگ يا خشت بود ولى با گسترش دامنه فتوحات و سرا زير شدن جزيه به سوى مركز حكومت، كم كم افرادى بسيار ثروتمند شدند و به سمت رفاه گرايش پيدا كردند. اين گرايش به رفاه و اشرافيت در زمان حكومت اموى اوج گرفت.

معاويه خود به اشرافيت علاقه فراوانى داشت و كاخ سبز دمشق را ساخت كه مورد اعتراض ابوذر قرار گرفت.

حسن ابراهيم حسن مى نويسد:

«قصر خليفه در دمشق در نهايت شكوه بود. ديوارهاى آن با قطعات معرّق زينت يافته بود و ستونهايش با مرمر و طلا و طاققهايش با طلاى مرصّع آرايش يافته بود و هواى آن بوسيله فواره‌ها و باغهاى پردرخت تلطيف مى‌شد.

علاقه به عمارت اختصاص به حكام وقت نداشت بلكه اميران و رجال دولت نيز در تزيين دمشق و ساير شهرهاى بزرگ با يكديگر چشم همچشمى مى‌كردند، حرّ بن يوسف نواده مروان كه در روزگار هشام فرماندار موصل بود، خانه‌اى عالى از رخام خالص و مرمر بساخت كه به واسطه نقشهاى‌