مسكِن، به سيستان رفت و به ملوك هند ملحق شد. «1»

ارزيابى شورش ابن‌اشعث‌

شورش او عليه ظلم و ستم اموى بود نه يك قيام مكتبى براى احياى حاكميت حق. سپاهيان وى بيشتر عراقيانى بودند كه زير چكمه هاى ظلم و ستم حجاج له شده بودند. حجاج آنان را به جنگ با ملوك هند فرستاده بود تا اگر پيروز شدند، بر خراج و قدرت او بيفزايند و اگر شكست خوردند و كشته شدند، گروهى مزاحم كشته شوند. «2»

بيعت آنان نيز گواه بر شورش آنان بر ضد ظلم و ستم است. وجود افرادى از شيعيان در اين قيام همچون كُميل بن زياد، «3» نشانه ديگرى از ضد ظلم و ستم بودن اين قيام است.

سخنان و خطابه‌هاى آنان نيز دليل بر وجود محبت امام على (ع) در قلوب تعدادى از آنهاست. عبدالرحمن بن ابى ليلى از فقهاى عراق سپاهيان را ندا داد:

«اى گروه قاريان، فرار از هيچ كس به زشتى فرار از جانب شما نيست. من خود از على بن ابى طالب كه خداوند درجه اش را در بين صالحان بلند گرداند و ثواب شهيدان و صادقان به او عطا فرمايد؛ روزى كه با اهل شام- در صفين- روبرو شديم، شنيدم كه فرمود:

اى مؤمنان هر كس ببيند به ظلمى عمل مى شود و به منكرى دعوت مى گردد و با قلبش آن را انكار كند، از آن برى شده و سالم بدر رفته است و اگر با زبان نيز انكار كند، مأجور هم خواهد بود و از نفر اول بر تر است و اگر با شمشير براى انكار برخيزد تا كلمه خدا اوج گيرد و كلمه ظالمان به پستى گرايد، چنين كسى به راه هدايت رسيده و يقين در قلبش تابيده است. پس با اين گروه بى اعتنا به حرمتهاى الهى و بدعتگران در دين كه به جاهلان تعليم حق نمى كنند و عاملان به ظلم و ستم را باز نمى دارند، بجنگيد.» «4»

با توجه به اين شواهد معلوم مى‌شود، آن شورش عليه ظلم، ستم و بدعت در