مردم مدينه، حتى دختران پرده‌نشين شيون كنان از خانه بيرون ريختند و بر سر و صورت زنان و اشك ريزان به سوى اهل بيت رهسپار شدند.

سخنان امام سجاد (ع)

فرياد شيون و زارى از جمعيت بلند بود. امام اشكهاى روانش را با پارچه‌اى خشك كرد و بر صندلى نشست و مردم را به سكوت دعوت كرد و بعد از نام خدا و حمد و ستايش الهى فرمود:

«اى مردم، خدايى كه سزاوار مدح و ستايش است ما را با مصيبتهايى بزرگ و ثلمه و شكافى عظيم در پيكر دين آزمود. ابا عبدالله و جوانان و يارانش به شهادت رسيدند و زنان و فرزندانش به اسارت رفتند. سر مطهرش بر بالاى بلند نيزه‌ها در شهرها گردانده شد و اين مصيبتى است كه هيچ مصيبتى بدان نرسد.

اى مردم، كدام مردان شمايند كه بعد از اين قتل شادمان گردد؟ كدام چشمى است كه تواند اشك خود را حبس كند و از جارى شدن آن بخل بورزد؟ براستى كه آسمانهاى هفتگانه بر قتل او گريستند و امواج اقيانوسها، اركان آسمان، اطراف زمين، شاخه‌هاى درختان، ماهيان، گردابهاى درياها، ملائكه مقرب و همه اهل آسمانها بر كشته شدن او گريه كردند.

اى مردم، كدامين قلب است كه بر شهادت او نشكافد؟ كدامين دل است كه بر او ناله نكند؟ كدامين گوش است كه توان شنيدن اين مصيبت و رخنه‌اى كه بر اسلام وارد شد داشته باشد؟

اى مردم، ما را بدون اينكه جرمى كرده، عمل بدى مرتكب شده و به اسلام خللى وارد كرده باشيم، طرد كردند، پراكندند و از شهرها بيرون كردند. گويا ما اسيران ترك و كابليم. چنين جنايتى درباره پيشينيانمان نشنيده بوديم و اين جز جنايتى بزرگ و تكذيبى به آيات حق نيست.

به خدا قسم! اگر پيامبر به جاى سفارش در حق ما، به آنان پيشنهاد جنگ با مارا مى‌داد، بيش از اين نسبت به ما جنايت نمى‌كردند. (انَّا لِلَّهِ وَ انَّا الَيْهِ راجِعُونَ) در اين مصيبت كه چه عظيم، دردناك، فجيع، دلخراش، تلخ و جانكاه است! مصيبتهايى كه بر ما وارد شد و رنجهايى كه به ما رسيد، به حساب خدا مى‌گذاريم كه او با عزّت و انتقام گيرنده است.» «10»

مقايسه بين خطبه‌هاى امام سجاد و ديگر اهل بيت در كوفه، شام و مدينه نكات جالبى بدست مى‌دهد. در كوفه، تكيه امام و ديگران بر سرزنش اهل كوفه و توجه دادن‌