خلاصه‌

دوران امامت امام صادق (ع) از نظر فرهنگى دوران تحول فكرى و پيدايش فرقه‌ها و گروههاى مختلف بود. دروازه‌هاى اسلام دراين دوره بيش از پيش بر روى فرهنگهاى بيگانه گشود شد و مسلمانان با افكار ديگران آشنا شدند. اين آشنايى آثار مثبت و منفى زيادى بر فرهنگ جامعه اسلامى برجاى نهاد.

تفاوت مهمّ دوران امامت امام صادق (ع) با دوران امامت امام حسين (ع) از نظر فرهنگى اين بود كه در دوران امام حسين (ع) مهمترين مسأله جهان اسلام، مسأله خلافت و حكومت بود، و در برابر جبهه امامت، فقط جبهه خلافت وجود داشت، درحالى كه در دوران امام صادق (ع) علاوه بر جبهه خلافت، جبهه ديگرى نيز به نام جبهه فرهنگى گشوده شده بود.

دوران امامت امام صادق (ع) را در بعد فرهنگى مى‌توان دوران جنگ عقايد نام نهاد. دراين دوران گروههاى مختلف فكرى در زمينه‌هاى علوم قرآنى، فقه، كلام و ... به فعاليت مشغول بودند و هر گروه داراى مذهب و نحله مستقلى بود كه به اسم صاحب آن شناخته مى‌شد. دركنار گروههاى اسلامى، زنديقيان و دهريانى كه منكر خدا وپيامبر (ص) بودند، ميدان بازى براى فعاليتهاى خود داشتند و متأسفانه از سوى دستگاه خلافت نيز حمايت مى‌شدند.

پرسش

1- عصرامامت امام صادق (ع) از نظر فرهنگى از چه ويژگى خاصى برخوردار بود؟

2- تفاوت دوران امام صادق وامام حسين عليهماالسلام را به اختصار بيان كنيد.

---------------------------------------------

علاوه برآنكه برخى از اين گروهها در بخش تاريخ زندگى امام باقر( ع) مورد اشاره قرار گرفته‌اند، در درسهاى آينده نيز، در بخش مبارزه امام با مسلكهاى انحرافى به مبانى اعتقادى بعضى از آنها اشاره خواهيم كرد.