اشاره‌ها و گاه تصريحات امام باقر (ع) در پرورش نهال اين آرزو بى اثر نبود. جابربن يزيد جعفى مى‌گويد: از امام باقر (ع) درباره «قائم» پس از او پرسيده شد. امام (ع) با دست بر شانه ابوعبداللّه زد و فرمود: «به خدا سوگند، اين است قائم آل محمد (ص)» [1]

واژه «قيام» در اصطلاح روايات، به همان مفهومى است كه امروز از اين كلمه فهميده مى‌شود. «قيام كننده» يعنى كسى كه بر ضدّ قدرت مسلّط، قدرتمندانه و متعرضانه بپاخيزد اين مفهوم هرچند نمايشگر اقدام به كارى سنگين، خطير و متعرضانه است، ليكن لزوماً با قدرت نمايى نظامى همراه نيست. ابوالصّباح كنانى مى‌گويد: امام باقر به (پسرش) ابو عبدالله (ع) كه راه مى‌رفت نگريست و فرمود:

آيا اين را مى‌بينى؟ اين از كسانى است كه خداوند فرموده است:

(وَنُريدُ انْ نَمُنَّ عَلىَ‌الَّذينَ اسْتُضْعِفُوا فِى‌الْارْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ ائِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ‌الْوارثينَ) [2]

ما مى‌خواهيم بر مستضعفان زمين منّت نهيم و آنان را پيشوايان و وارثان روى زمين قرار دهيم. [3]

از اين روايات استفاده مى‌شود كه پيشواى ششم (ع) در ديد پدر بزرگوارشان، مظهر اهداف وآرمانهاى امامت شيعى بوده كه رسالت بازسازى نظام توحيدى و حكومت علوى و برپايى رستاخيز دوباره اسلام را بر عهده داشته است. دو امام پيش از آن حضرت، نخستين مراحل اين راه دشوار و رسالت سنگين را پيموده‌اند واينك نوبت اوست كه گام پايانى را بر دارد. اتفاقاً موقعيّت نيز- چنانكه اشاره شد- آماده است و امام (ع) با استفاده از اوضاع و احوال مناسب، رسالت الهى خود را شروع كرد. [4]

در ضمن درسهاى آينده- در حد گنجايش اين سلسله درسها- ابعاد مختلف رسالت فرهنگى و سياسى امام را مرور خواهيم كرد. در اين درس، به دو محور از محورها و خط مشيهاى كلّى آن حضرت دربرنامه اصلاحى خود اشاره مى‌كنيم‌

[1] - كافى، ج 1، ص 307 و بحارالانوار، ج 47، ص 13.

[2] - قصص، آيه 5.

[3] - كافى، ج 1، ص 306.

[4] - برگرفته شده از پيشواى صادق، حضرت آية العظمى خامنه‌اى، ص 58- 62.