بلند شد.

پس از مرگ معاويه، هزاران نفر به امام حسين (ع) نامه نوشتند و آن حضرت را براى به دست گرفتن حكومت به كوفه دعوت كردند. پس از شهادت آن حضرت، جمع زيادى به گروه انتقامگيران پيوستند و بر ضدّ حكومت اموى شوريدند.

رواج و گسترش روزافزون گرايشهاى شيعى و ابراز محبّت به خاندان نبوّت در اين دوران جز در سايه يك فعّاليّت حساب شده تشكيلاتى از سوى گروه شيعيان به رهبرى امام زمان خود، ممكن و معقول نبود. تبليغات حساب شده دستگاه مسلّط اموى را جز با تبليغات حساب شده ديگرى كه از طرف يك جمع پيوسته، متّحد و متشكل، پنهانى اداره شود، نمى‌شد پاسخ گفت.

پس از واقعه كربلا و شهادت امام حسين (ع) فعّاليت سازمان يافته شيعيان در عراق به مراتب منظم‌تر و پرتحرك‌تر شد. يكى از نويسندگان معاصر مى‌نويسد:

جمعيت شيعه پس از شهادت امام حسين (ع)، همچون يك جمع متشكل و سازمان يافته كه پيوندهاى سياسى و عقايد مذهبى به آن يكپارچگى مى‌داد و از اجتماعات خاص خود و نيز رهبران و نيروهاى نظامى برخوردار بود، ظاهر گشت و جمعيت توّابين نخستين نمودار چنين جمعى بود. [1]

در پرتو تلاشهاى پنهانى و به ظاهر آرام امام سجّاد (ع) اين جمع، عناصر بالقوّه خود را بازيافته و گسترش داد. امام صادق (ع) در سخنى به اين مطلب اشاره كرده مى‌فرمايد:

«ارْتَدَّ النَّاسُ بَعْدَ الْحُسَيْنِ عَلَيْهِ السَّلامُ الّا ثَلاثَةٌ: ابوُ خالِدِ الْكابُلى وَ يَحْيَى بْنُ امِّ الطَّويلِ وَ جُبَيْرُ بْنُ مُطْعِمٍ، ثُمَّ انَّ النَّاسَ لَحِقوُا وَ كَثُرُوا» [2]

پس از (شهادت) حسين بن على (ع)، همه از راه بازگشتند جز سه نفر: ابوخالد كابلى، يحيى بن ام طويل و جبير بن مطعم، بعدها مردم ديگر به آنها پيوستند و جمع شيعيان انبوه گشت.

[1] - جهاد الشيعه، دكتر سميرت مختار ليثى، ص 27، انتشارات شبسترى، قم

[2] - بحارالانوار، ج 46، ص 144 و رجال كشى، ج 1، ص 338