مقرّر دست به قيام زد. [1]

وى هدف قيام خود را دعوت به كتاب خدا و سنّت پيامبر (ص)، مبارزه ستمگران و حمايت از ستمديدگان، استيفاى حقوق از دست رفته مسلمانان، توزيع عادلانه بيت‌المال ميان امّت اسلامى و دفاع از حريم مقدس خاندان پيامبر (ص)، بيان كرد. [2]

برغم گرايش آغازين و بيعت ابتدايى گروه زيادى از مردم كوفه با زيد، به محض اعلام حكومت نظامى از سوى مزدوران اموى و تهديد مردم، جمعيّت زيادى از بيعت كنندگان، روحيّه خود را باختند و دست از يارى زيد كشيدند.

زيد با اندك ياران وفادار خود كه تعدادشان از پانصد نفر تجاوز نمى‌كرد، به نبرد با نيروهاى حكومتى كه رقمشان بالغ بر دوازده‌هزار بود، پرداخت و در جنگى نابرابر پس از دو روز مقاومت و به هلاكت رساندن گروه زيادى از نيروهاى دشمن، به شهادت رسيد [3] و برگ زرّين ديگرى بر كتاب مقدس جهاد و شهادت خاندان رسالت در راه اعتلاى كلمه توحيد افزود.

4- قيام يحيى بن زيد: وى كه جوانى دانشمند، شجاع و پرخاشگر بود، طبق وصيت پدرش زيد و به منظور انتقام خون او و اداى وظيفه در راه خدا، در دوران وليد بن يزيد در سال 125 هجرى قيام كرد.

وى، نخست به نينوا و از آنجا به مدائن رفت و چون ديد مأموران حكومتى در پى اويند، راهى رى شد و از آنجا آهنگ سرخس كرد و مدت شش ماه در آنجا زيست؛ سپس رهسپار بلخ شد. جاسوسان وليد از ورود او به بلخ مطّلع شده خبر ورودش را به فرماندار كوفه گزارش دادند. «يوسف بن عمر» كارگزار وليد در كوفه، طى نامه‌اى، والى خراسان، نصر بن سيّار را مأمور دستگيرى وى كرد. وى موفق شد يحيى را دستگير كند و به زندان افكند.

يحيى پس از مدتى از زندان آزاد شد و به بيهق (سبزوار فعلى) و از آنجا به ابرشهر

[1] - ر. ك: مقاتل الطالبيين، ص 91-92

[2] - ر. ك: كامل ابن اثير، ج 5، ص 235

[3] - ر. ك: مقاتل الطالبيين، ص 95-97