(نيشابور فعلى) رفت. در اين شهر نبرد سختى بين نيروهاى حكومتى كه تعدادشان بالغ بر ده‌هزار نفر مى‌شد و يحيى و يارانش كه تعدادشان از هفتاد نفر تجاوز نمى‌كرد، رخ داد.

در اين نبرد، فرمانده نيروهاى حكومتى به هلاكت رسيد و تلفات سنگينى بر نيروهايش وارد آمد، و يحيى با پيروزى بر دشمن و دستيابى به غنائم فراوان، به طرف هرات حركت كرد و از آنجا به جوزان رفت. در جوزان دوبار، برخورد شديدى بين يحيى و نيروهاى اموى صورت گرفت. اين پيكار با مقاومت شديد انقلابيون، سه روز به درازا كشيد و سرانجام به شهادت يحيى و يارانش منجر گشت. [1]

5- قيام عبداللَّه بن معاويه: وى از تبار جعفر طيّار و از علويانى بود كه در سال 127 هجرى قمرى عليه حكومت يزيد بن وليد، در كوفه قيام كرد و مردم را به «الرضا من آل محمّد» فراخواند. [2] جمع زيادى گرد او جمع شدند. وى سپس به سمت فارس حركت كرد و در اندك زمانى بر همدان، قم، رى، قومس، اصفهان و فارس مسلّط شد و برادرانش را بر شهرهاى فتح شده گمارد. برخى از چهره‌هاى سياسى بنى هاشم از قبيل:

سفّاح، منصور و عيسى بن على از دعوت او استقبال كردند و به سويش شتافتند. نهضت عبداللَّه تا دوران خلافت «مروان بن محمد» آخرين خليفه اموى ادامه داشت. [3]

6- حركت پنهانى عباسيان: از جمله اقدامات سازمان يافته‌اى كه عليه حكومت امويان در اين دوره صورت گرفت، حركت عباسيان بود. اين حركت در سال صدم هجرى و توسّط ابوهاشم، عبداللَّه بن محمّد بن حنفيّه علوى شكل گرفت؛ سپس محمد بن على بن عبداللَّه بن عباس آن را گسترش داد و پس از وى فرزندانش: ابراهيم امام، سفّاح و منصور، آن را پى گرفتند و با متمركز كردن فعّاليتهاى خود روى خراسان و بهره‌گيرى از وجود ابومسلم خراسانى و آشكاركردن قيام خود در دوران مروان بن محمّد، موفق شدند پايه‌هاى پوشالى حكومت اموى را در هم فروريخته، زمينه به قدرت‌

[1] - ر. ك: مقاتل الطالبيين، ص 103-107

[2] - بعضى معتقدند وى مردم را به سوى خود فرا مى‌خواند نه «الرّضا من آل محمد» (مقاتل الطالبيين، ص 115)

[3] - ر. ك: مقاتل الطالبيين، ص 111-115 والفخرى، ص 138