رسيدن خود را فراهم سازند. [1]

ب- عليه عباسيان‌

بنى عباس هر چند با تكيه بر شعارهاى علويان و مردمى كه از ستم امويان به ستوه آمده بودند، توانستند حكومت را قبضه كنند، ليكن از آنجا كه سنگ بناى حكومتشان بر باطل و مبارزه با حق و حق‌مداران بود، در اندك زمانى پس از به قدرت رسيدن، چهره ضدّ مردمى خود را بر ملا كردند كه اين كار مخالفتها و شورشهاى مردمى را به دنبال داشت. در بخش دوم از دوران امامت امام صادق (ع) نيز كه مقارن با حكومت عباسيان و در برگيرنده حدود شانزده سال از امامت آن حضرت بود، قيامها و شورشهايى در جامعه اسلامى رخ داد كه در ذيل به مواردى از آنها اشاره مى‌كنيم.

1- شورش مردم جزيره: مردم جزيره در سال 133، لباس سياه خود را كه شعار عباسيان بود از تن درآورده، لباس سفيد پوشيده، سفّاح را از خلافت خلع كردند. آنان در «حرّان» با سه هزار نفر از نيروهاى حكومت برخورد كرده، آنان را به مدّت دو ماه به محاصره خود درآورند. سفّاح، برادر خود منصور و سپس عبداللَّه بن على را با سپاهى عظيم به نبرد با شورشگران كه تعدادشان بالغ بر شصت هزار نفر مى‌شد، اعزام كرد و جنگ سختى ميان دو جبهه درگرفت؛ ليكن سرانجام كار با مصالحه پايان يافت. [2]

2- شورش مردم موصل: مردم موصل، در سال 133 [3] عليه سفّاح شورش كرده كارگزار حكومت را از موصل بيرون راندند. سفّاح برادر خود يحيى را با چهارهزار نفر نيرو براى سركوبى شورشگران فرستاد. وى گروه زيادى از مردم را به قتل رسانيد، و به نقلى، در يك روز هيجده هزار نفر از آنان را كشت. مورخان نوشته‌اند تعداد كشته‌ها به قدرى زياد بود كه خون بر زمين جارى شد و آب دجله را رنگين ساخت. [4]

[1] رك الفخرى ص 143 144 در درس آينده درباره چگونگى به قدرت رسيدن عباسيان با تفصيل بيشتر بحث خواهيم كرد

[2] ر ك كامل ابن اثير ج 5 ص 434 435

[3] ابن اثير سروش مردم موصل را در سال 132 ذكر كرده است (كامل ج ص 443)

[4] تاريخ يعغوبى ج 2 ص 357