آنان در بعد سياسى، هر گونه صداى مخالفت و اعتراض، بويژه از سوى شيعيان و علويان را در سينه‌ها خفه ساخته، مخالفان را با شگردهاى گوناگون از صحنه مبارزه بيرون مى‌كردند. امويان در برخورد با مخالفان حكومت خود از هيچ قانون و ضابطه‌اى پيروى نمى‌كردند و افراد را به صرف گمان، دستگير نموده، به سخت‌ترين و وحشيانه‌ترين روشها كيفر مى‌دادند. [1]

در بعد اقتصادى، به جاى حلّ مشكلات اقتصادى جامعه و ايجاد امكانات لازم براى رفاه عمومى با بستن مالياتهاى سنگين و كمرشكن بر مردم مسلمان، حتى غير مسلمانان از اهل ذمّه، آنان را تحت فشار قرار داده، در مقابل، روز به روز به زرق و برق، اسرافكاريها و عياشيهاى دربار مى‌افزودند. سياست اقتصادى امويان هم در بعد وضع قوانين و دستورالعملهاى مالياتى ستمگرانه و اجحاف‌آميز بود و هم در بعد اجرا و جمع‌آورى مالياتها.

حرص و آزمندى امويان در ثروت اندوزى و در تنگنا قرار دادن مردم به حدى بود كه آنان به مالياتهاى متداول و كسانى كه ماليات بر آنان واجب بود بسنده نمى‌كردند.

عبدالعزيز بن مروان دستور داد رهبانان را كه جزيه بر ايشان واجب نبود سرشمارى كنند و از ايشان نيز جزيه بگيرند. [2] آنان، جزيه را- كه اختصاص به غير مسلمانان داشت- به مسلمانان نيز تعميم دادند. گروه زيادى از مردم ذمّى در دوران امويان با مطالعه اسلام به اين آيين روى آوردند. بعضى از آنان نيز براى رهايى از پرداخت «جزيه» اسلام را برگزيدند. دولتمردان اموى كه تنها به منافع خود مى‌انديشيدند نه مصالح اسلام، گرايش ذميان به اسلام را لطمه‌اى بر اقتصاد دولت دانسته به فكر چاره‌جويى افتادند و تصميم گرفتند از تمامى كسانى كه قبلًا ذمّى بوده سپس مسلمان شده‌اند، جزيه بگيرند. [3]

يكى ديگر از شيوه‌هاى ثروت اندوزى امويان و وارد كردن فشار اقتصادى بر مردم اين بود كه آنان را مجبور كردند علاوه بر مالياتهاى رسمى، سالانه مبلغى تحت عنوان‌

[1] - در درس آينده در اين زمينه توضيح بيشترى خواهيم داد

[2] - الامام الصادق والمذاهب الاربعة، ج 1، ص 339

[3] - الامام الصادق و المذاهب الاربعه، ج 1، ص 342-343