- آيا پس از آن شهيد بزرگوارِ شما كه كنيه‌اش حسين بود باز هم ستارگان آسمان مى‌درخشند؟

- سيلاب اشك و گريه براى ما و بر ما، نه براى او و بر او، مى‌ريزد.

- چگونه بگرييم براى كسى كه نزد پروردگار خويش رستگار گشته و در بهشت برين زندگى عالى و فراخى دارد.

- ما براى زدودن تاريكيها به او چشم اميد داشتيم، و به وسيله افرادى مانند او اين چنين تاريكيهايى برطرف مى‌گردد.

4. نهضت حسن بن زيد

حسن بن زيد- كه از نوادگان پيشواى دوّم، امام مجتبى عليه السلام است- در سال 250 در طبرستان قيام كرد. مردم «ديلم»، «كُلار»، «چالوس» و «رويان» با وى بيعت كردند و گروه زيادى از اطراف نيز با آگاهى از قيام «حسن بن زيد» به انقلابيّون پيوستند.

بين اين مبارز علوى و نيروهاى حكومتى جنگهاى زيادى صورت گرفت. سرانجام انقلابيّون موفّق شدند بر طبرستان استيلا پيدا كنند و اين نخستين نهضتى بود كه در اين برهه به پيروزى رسيد.

«حسن» در يك اقدام ديگر توانست سرزمين «رى» تا «همدان» را نيز از چنگال والى اين ناحيه «محمّد بن عبداللَّه بن طاهر» آزاد كند و «احمد بن عيسى» علوى را بر ولايت «رى» بگمارد. «احمد» پس از قتل «محمّد بن مكيال»، فرمانده اعزامى «محمّد بن عبداللَّه بن طاهر»، در روز عيد قربان بر مردم نماز عيد گزارد و آنان را به «الرّضا من آل محمّد» فراخواند. [1]

نهضت «حسن بن زيد» نزديك بيست سال- يعنى تا سال 270 هجرى- بطول انجاميد و

[1] - ر. ك: تاريخ طبرى، ج 9، ص 271-276؛ كامل بن اثير، ج 7، ص 130-134