اين سخن «جلال‌الدين سيوطى» را نسبت به ميگسارى و شهوترانى اين خليفه و وضعيت حرمسراى او نقل كرديم.

«مسعودى» اضافه مى‌كند: هيچ يك از خلفاى بنى عباسى مانند متوكل به لهو لعب و عياشى روى نياورد و او را در بعضى جهات مبتكر پاره‌اى از لهويات و مضحكه‌ها بود و اين روش به درباريان و ساير دولتمردان نيز سرايت كرده بود.

اما زراندوزيها و سرافكاريهاى متوكل: وى آن همه ثروت و اموالى را كه از نقاط مختلف به مركز خلافت سرازير مى‌شد بى‌حساب در راه شهوترانيها و تمايلات نفسانى خود صرف مى‌كرد كاخهاى فراوان و مجلّلى كه وى بنا نهاد و ميليونها دينار پول بيت‌المال را براى ساختن آنها هزينه كرد، نمونه بارز اين اسرافكاريها و تجمل‌پرستيهاست. بعضى از كاخهاى او عبارت است از: عروس، مختار، وحيد، جعفرى، غريب، شيدان، برج، صبح، مليح، بستان، جوسق، بركوان، قلائد، غَرْد، ماحوزه، بَهْو و لؤلؤ. هزينه ساختن اين كاخها بالغ بر دويست ميليون دينار و 94 ميليون درهم برآورد شده است. [1] و اين در شرايطى بود كه توده مردم در فقر و بيچارگى بسر مى‌بردند كه پيش از اين به بعضى نمونه‌هاى آن اشاره كرديم.

كافرترين و جنايتكارترين خليفه عبّاسى سرانجام در يك توطئه حساب شده كه توسط فرزندش «منتصر» و دو تن از دولتمردان ترك- يعنى وصيف و بغا- طرّاحى شده بود، در حالى كه همراه وزيرش «فتح بن خاقان» به عيّاشى و باده‌گسارى مشغول بودند، به دست تركان شورشگر به فرماندهى «باغر» تركى به هلاكت رسيدند و مرگ آنان موجى از شادى و سرور در ميان مخالفان، به ويژه علويان ايجاد كرد. [2]

منتصر

«منتصر» پس از قتل پدرش متوكّل به قدرت رسيد. وى با مردم و مخالفان رفتارى خوب‌

[1] - ر. ك: معجم البلدان، ج 3، ص 175

[2] - ر. ك: كامل، ج 7، ص 98-118