داشت و نسبت به خويشاوندانى كه پدر و نياكانش از ايشان بريده بودند، صله رحم كرد.

ليكن بيش از شش ماه حكومت نكرد و در سال 248 هجرى در گذشت؛ يا به نوشته بعضى مورّخان به دست سران ترك مسموم شد. [1]

مستعين‌

پس از منتصر، «مستعين»، فرزند معتصم زمام امور حكومت را به دست گرفت. او در شهوترانى، ميگسارى و حيف و ميل بيت‌المال دست كمى از پيشينيان خود نداشت؛ از نظر سياسى نيز شايسته امر حكومت نبود؛ ولى بيم تركان از روى كار آمدن فرزندان متوكّل، آنان را بر آن داشت تا با اشاره «احمد بن خصيب» [2] او را بر سر كار آورند. [3]

در دوران حكومت مستعين، به سال 249 نبرد سنگينى بين مسلمانان و روميان درگرفت.

مسلمانان شكست سختى خوردند و تعداد زيادى از ايشان از جمله دو تن از فرماندهان زبده سپاه كشته شدند، و روميان بر اموال و ناموس مرزنشينان مسلمان دست يافتند. [4]

اين شكست ذلّت‌بار و بى‌تفاوتى دستگاه خلافت نسبت به آن، و نيز جنايات بى‌شمار تركها در حقّ مردم و تسلّط آنان بر سرنوشت كشور اسلامى، مردم و حتّى نظاميان را به ستوه آورد. در بغداد و سامرّا دست به شورش زدند؛ نيروهاى گارد نيز در پوشش اعتراض به كمبود ارزاق و كاهش حقوق، به ايشان پيوستند، و درهاى زندانها را بر روى زندانيان گشودند. [5]

مستعين از ترس به بغداد گريخت. در اين ميان گروهى از شورشيان، «معتزّ» را از زندان آزاد كرده و با وى بيعت كردند. كار معتزّ بالا گرفت و سپاه عظيمى به جنگ مستعين فرستاد. بين آن دو جنگ سختى درگرفت و تعداد زيادى از نيروهاى دو طرف به قتل‌

[1] - همان

[2] - وى از منشيان و متنفّذان دستگاه خلافت عبّاسى بود و در دوران منتصر پست وزارت را داشت

[3] - ر. ك: ماَثر الانافة، ج 1، ص 240

[4] - ر. ك: كامل، ج 7، ص 121

[5] - همان