درس سيزدهم: موضعگيرى متوكّل در برابر جبهه امامت‌

اميرمؤمنان، على عليه السلام ضمن خطبه‌اى كه در آن خلفاى بنى‌اميّه و بنى‌عبّاس را پيشگويى كرده بود، از دهمين خليفه عباسيان يعنى متوكّل با وصفِ «كافرترين ايشان» ياد كرده است. اين شناخت و پيش‌بينى، مُلْهَم از غيب است كه اختصاص به اين خاندان دارد و بدور از هر گونه شك و ترديد و گزافه و مبالغه مى‌باشد. كلمات و توصيفهاى شرح‌حال نويسان از اين خليفه عبّاسى از قبيل:

«كانَ الْمُتَوَكِّلُ شَديدَ الْوَطْأَةِ عَلى آلِ ابى‌ طالِبٍ»، [1] «كانَ الْمُتَوَكِّلُ مَعْروُفاً بِالتَّعَصُّبِ» [2]

، «كانَ اخْبَثَ بَنِى الْعَبّاسِ وَ اقْساهُمْ قَلْباً وَ اشَدَّهُمْ عُتُوّاً وَ عِناداً لِلطّالِبييّنَ»، [3] «كانَ الْمُتَوَكِّلُ شَديدَ الْبُغْضِ لِعَلىِّ بْنِ ابى‌ طالِبٍ عليه السلام وَ لِاهْلِ بَيْتِهِ» [4]

و ...

و نيز عملكرد وى در طول مدّت زمامدارى‌اش، شاهدهاى صدقى بر پيشگويى درست اميرمؤمنان عليه السلام در مورد او است.

منشأ اين همه بغض و كينه متوكّل نسبت به اميرمؤمنان عليه السلام چيزى جز خبث سريره، قساوت قلب و كفر باطنى وى نبود؛ چرا كه بنا به گفته حضرت امير عليه السلام، جز منافق و كافر، او را دشمن نمى‌دارد، آنجا كه فرمود:

«لايُبْغِضُنى‌ مُؤْمِنٌ وَ لا يُحِبُّنى‌ كافِرٌ اوْ مُنافِقٌ.» [5]

مؤمن، مرا دشمن نمى‌دارد و كافر يا منافق مرا دوست نمى‌دارد.

[1] - مقاتل الطالبيين، ص 395: «متوكّل، بدترين و شديدترين برخورد را با آل‌ابوطالب داشت»

[2] - تاريخ الخلفاء، ص 347»: متوكّل، به تعصّب و خشونت نسبت به آل على عليه السلام معروف بود»

[3] - سفينة البحار، ج 8، ص 576: «متوكّل، پليدترين خلفاى عباسى، سنگدل‌ترين آنان و سرسخت‌ترين و دشمن‌ترين‌ايشان نسبت به انقلابيّون بود»

[4] - كامل، ج 7، ص 55: «متوكّل، بغض و كينۀ شديدى نسبت به على بن ابى‌طالب عليه السلام و خاندان آن حضرت داشت»

[5] - بحارالانوار، ج 39، ص 252