حسن بن راشد مكّنى به «ابوعلى» از اصحاب امام جواد عليه السلام و امام هادى عليه السلام شمرده شده و نزد آن دو بزرگوار از منزلت و مقام والايى برخوردار بوده است.

شيخ مفيد او را در شمار فقيهان برجسته و شخصيّتهاى طراز اوّل دانسته كه حلال و حرام خدا از آنهاگرفته مى‌شد و راهى براى نكوهش و طعن ايشان وجودنداشت.

شيخ طوسى نيز به هنگام بحث از سفرا و وكلاى ممدوح امامان عليها السلام از «حسن بن راشد» به عنوان وكيل امام هادى عليه السلام نام برده، نامه‌هاى آن حضرت را به او يادآور شده است. [1]

با دقّت درمضون نامه‌هاى پيشواى دهم عليه السلام به «ابوعلى» جايگاه بلند و مرتبت والاى اين صحابى بزرگوار، نزدپيشوايش بخوبى روشن مى‌شود تا بدانجا كه در يكى از نامه هايش اطاعت از او را همپاى اطاعت خود و نافرمانى او را به منزله نافرمانى خويش دانسته است.

«محمّد بن فرج» مى‌گويد: در نامه‌اى به امام هادى عليه السلام از ابوعلى و ... پرسيدم. امام عليه السلام در پاسخ نوشت:

نام «ابن راشد» را بردى، خدا او را رحمت كند. او سعادتمندانه زندگى كرد و شهيد درگذشت. [2]

* حسن بن على ناصر

حسن بن على معروف به «ناصر حقّ» از علويان و نوادگان امام سجّاد عليه السلام و- بنا به نوشته شيخ طوسى- از اصحاب گرانقدر امام هادى عليه السلام مى‌باشد. [3]

وى پدر جدّ سيد مرتضى از سوى مادر است. «سيّد» در وصف او مى‌گويد:

مقام و برترى او در دانش و پارسايى و فقه، روشنتر از خورشيد تابان است. او بودكه اسلام را در «ديلم» گسترش داد؛ بگونه‌اى كه مردم آن سامان به وسيله او

[1] - الغيبه، ص 212. در درسهاى پيش به بعضى از اين نامه‌ها اشاره شد

[2] - اختيار معرفة الرجال، ج 2، ص 863، رديف 1122

[3] - رجال الطوسى، ص 412