بغداد

معتصم عبّاسى برغم آنكه به منظور جلب نظر مردم بغداد، نظاميان ترك را به شهر تازه تأسيس «سامرّا» منتقل كرد، اين شهر پيوسته مركز آشوب و فتنه عليه عباسيان و تركان بود. به عنوان نمونه:

1. در سال 249 بغداد مورد تهاجم و تاخت و تاز ناراضيان از حكومت قرار گرفت. در جريان اين شورش، ويرانيهايى به بار آمد. يكى از دو پل معروف شهر به آتش كشيده شد و ديگرى ويران گشت. شورشگران به زندانها يورش برده درِ آنها را گشوده و زندانيان را آزاد كردند.

مورّخان انگيزه اين تهاجم را كشته شدن دو تن از سرداران نامى اسلامى به نامهاى «عمر بن عبيداللَّه اقطع» و «على بن يحيى» توسط روميان، اعتراض به تسلّط تركها- كه بدون رعايت هيچ اصلى از اصول اسلام يا نظرخواهى از مسلمانان هر يك از خلفا را كه مى‌خواستند مى‌كشتند و فرد موردنظر خويش را بر سر كار مى‌آوردند- كمبود ارزاق عمومى و ناچيز بودن حقوق نظاميان ذكر كرده‌اند. [1]

2. در سال 251 پس از عزيمت «مستعين» به بغداد و بى‌نتيجه ماندن تلاش تركان براى بازگرداندن او به سامرّا، سران ترك با «معتزّ» كه تا آن زمان در زندان بود بيعت كردند.

«معتزّ»، برادران «موفّق» را با سپاهى انبوه به جنگ «مستعين» فرستاد.

«موفّق» بغداد را به محاصره نيروهاى خود درآورد. اين محاصره چند ماه بطول انجاميد و در اين مدت درگيريهاى شديدى بين دو طرف صورت گرفت. گروه زيادى از مردم كشته شدند، خرابيهاى فراوانى به بار آمد. و زندگى به كام مردم بغداد تلخ گشت. سرانجام، اين فتنه با كناره‌گيرى «مستعين» از خلافت فرو نشست. [2]

[1] - ر. ك: كامل، ابن اثير، ج 7، ص 121؛ تاريخ طبرى، ج 9، ص 261

[2] - ر. ك: تاريخ الخلفاء، ص 358؛ كامل، ج 7، ص 145-167