حسين بن على عليه السلام در دوره پنج سال حكومت امير مؤمنان عليه السلام در راه پيشبرد اهداف اسلامى، ياور راستين پدر در اداره شؤون سياسى، اجتماعى، فرهنگى و نظامى حكومت نوپا بود. او در بسيج نيروها بسوى جبهه نبرد، نقش محورى داشت، خطابه‌هاى جذّاب و شورانگيز او چنان در مردم اثر مى‌گذاشت كه با رغبت و علاقمندى رهسپار جبهه‌هاى نبرد مى‌شدند.

ابا عبداللّه عليه السلام در جنگهاى جمل، صفّين و نهروان حضور داشت و در كنار پدر به نبرد با پيمان شكنان، ستمگران و مارقان پرداخت. آن حضرت در جنگ صفين علاوه بر ايراد سخنرانى براى رزمندگان [1]، در بعضى پيشرويها از جمله مرحله بازپس گرفتن مسير آب از دست دشمن نقش فعّال داشت، چندانكه فرماندهى عالى جنگ پس از آن پيروزى اشك شوق ريخت. وقتى علّت گريه‌اش را پرسيدند فرمود:

«هذا اوَّلُ فَتْحٍ بِبَرَكَةِ الْحُسَيْنِ» [2]

اين، نخستين پيروزى به بركت حسين است.

امام حسين عليه السلام در دوران امامت برادرش، همواره همراه و هم فكر او و در همه شرايط، مدافع مواضع و سياستهاى آن حضرت بود. چنانكه وقتى امام حسن عليه السلام بنابر مصالح اسلام مجبور به پذيرش صلح پيشنهادى معاويه شد، امام حسين عليه السلام شريك رنجهاى برادر بود و از مواضع آن گرامى دفاع مى‌كرد. به‌عنوان نمونه هنگامى كه بعضى شيعيان افراطى خدمت امام حسن عليه السلام رسيده و از موضع آن گرامى در ارتباط با صلح ابراز نارضايتى كردند، امام فرمود: هدف من از صلح چيزى جز حفظ جان شما نبود. آنان قانع نشده خدمت امام حسين عليه السلام رفته او را از آنچه امام حسن فرموده بود آگاه كردند.

امام حسين عليه السلام در پاسخ آنان فرمود:

ابو محمد عليه السلام راست مى‌گويد. هر يك از شما تا وقتى اين شخص (معاويه) زنده است ملازم خانه خود باشد .... [3]

[1] - براى آگاهى از متن سخنرانى رجوع كنيد به بحارالانوار، ج 32، ص 405

[2] - بحارالانوار، ج 44، ص 266

[3] - اخبار الطّوال، ص 220-221