را دوره بى‌ثباتى سياسى و بروز قيامها و شورشها در جامعه اسلامى ثبت كرده‌اند. زمام كشور اسلامى در نيمه دوم قرن نخست و اوائل قرن دوّم هجرى در دست غاصبانه و بى‌كفايت بنى‌اميّه از خاندان «ابوسفيان» و «حكم» بود. موضع‌گيريها و اقدامات كينه‌توزانه حاكمان اموى و كارگزاران آنان عليه اسلام ناب و جبهه امامت، جنايات هولناك و انتقامجويانه آنان در حق آزاديخواهان و حق‌طلبان بويژه شيعيان و علويان، تشديد جوّ خفقان و كشتار در سطح جامعه، وارد آوردن فشار اقتصادى توانفرسا بر توده‌هاى مردم، بى‌كفايتى و خودكامگى و قدرت‌طلبى زمامداران اموى همه از عواملى بود كه در دامن زدن به فتنه‌ها و قيامهاى مردمى و تحولات سياسى پى در پى در جامعه و حتّى درون دستگاه خلافت، مؤثر بود.

هشام به عبدالملك نخستين زمامدار معاصر امام صادق عليه السلام كه به سياستمدارى و خشونت معروف است، هيچ حرمتى براى جان مسلمانان قائل نبود و با كوچك‌ترين بهانه‌اى آنان را مى‌كشت، در اين ميان شيعيان و پيروان اهل بيت عليهم السلام بيشترين فشار و آزار را از سوى وى متحمل شدند. وى در نامه‌اى به كارگزاران خود نوشت: بر شيعيان سخت بگيرند و آنان را تحت فشار قرار دهند، به زندان افكنند، آثارشان را محو كنند، خونشان را بريزند و از حقوق بيت‌المال محرومشان كنند. [1]

وى در نامه‌اى جداگانه براى والى مدينه از او خواست بنى‌هاشم را به بند افكند و مانع بيرون رفتن ايشان از مدينه شود. او به فرماندار كوفه دستور داد زبان و دست شاعر انقلابى اهل بيت عليهم السلام، كميت را به جرم ستايش خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله و هجو كارگزاران خليفه در عراق ببرد و خانه‌اش را ويران كند. [2]

صدور اين فرمانهاى مرگبار، دست كارگزاران جيره‌خوار را در شهرهاى مختلف براى اعمال هر نوع خشونت نسبت به مخالفان بازگذاشت؛ كارگزارانى همچون «خالد بن عبداللّه قسرى» كه متهم به كفر و بى‌دينى بود [3] و «يوسف بن عمر ثقفى» كه جانشين «حَجّاج» لقب يافته بود. [4]

[1] - الشيعة والحاكمون، ص 114

[2] - همان، ص 115

[3] - الاعلام، زركلى، ج 2، ص 297

[4] - همان، ج 8، ص 243