استغفار پياپى زنده مى‌داشت، هم پيمان سجده‌هاى طولانى و گريه‌هاى سرشار و مناجات بسيار و ناله و زارى پيوسته بود. [1]

امام كاظم عليه السلام در همه فضائل و مكارم اخلاقى، سرآمد مردم زمان خود بود؛ ليكن كرم و سخاوت آن حضرت به حدّى مشهود و فراگير بود كه ضرب‌المثل شده بود.

ابن عنبه مى‌نويسد:

همواره نزد موسى بن جعفر كيسه‌هايى از زر بود و به هر كس كه مى‌رسيد و به احسان آن حضرت چشم داشت، مى‌بخشيد؛ بطورى كه كيسه‌هاى زر او ضرب‌المثل شده بود. [2]

امامت‌

امام كاظم عليه السلام در سال 148، پس از شهادت پدر بزرگوارش رهبرى شيعيان را برعهده گرفت و در مجموع دوران 35 ساله امامت خود- كه در مدينه، بصره و بغداد سپرى شد- با چهار نفر از خلفاى عباسى به نام‌هاى منصور، مهدى، هادى و هارون معاصر بود.

شرايط سياسى دوران امامت امام كاظم عليه السلام از دو جهت حائز اهميّت است. نخست از آن جهت كه دو تن از مقتدرترين سلاطين بنى‌عباس (منصور و هارون) و دو تن از جبارترين آنان (مهدى و هادى) در آن حكومت مى‌كردند. در اين دوران برخلاف اواخر دوران بنى‌اميّه، و ده ساله نخست دوران بنى‌عباس و دوران پس از مرگ هارون كه در هر يك، حكومت مسلّط وقت به نحوى تهديد مى‌شد، تهديدى جدّى دستگاه خلافت را نمى‌لرزاند و خليفه را از جريان عميق و مستمر دعوت اهل بيت عليهم السلام غافل نمى‌ساخت.

ويژگى ديگر، پراكندگى و اختلافى بود كه در ميان نيروهاى خودى بر سر مسأله امامت پديد آمده بود. تعبير نصر بن قابوس يكى از اصحاب امام صادق عليه السلام در اين باره چنين است:

«فَلَمَّا تُوُفِّىَ ابُو عَبِداللَّهِ عليه السلام ذَهَبَ النَّاسُ يَميناً وَ شِمالًا» [3]

هنگامى كه امام صادق عليه السلام در گذشت مردم به راست و چپ رفتند.

[1] - انوار البهيّة، ص 188

[2] - عمدة الطالب، ص 196

[3] - عيون اخبار الرّضا عليه السلام، ج 1، ص 40، حديث 26