اصرار بر خلاف، آنان را طرد مى‌كرد تا كارهاى خلاف ايشان به حساب آن حضرت گذاشته نشود به عنوان نمونه مى‌توان تذكرات، انتقادات و موضع‌گيرى‌هاى امام را در برابر برادرش زيد و برادرزاده‌اش محمد بن جعفر نام برد. [1]

امام رضا عليه السلام به همان اندازه كه نسبت به مستضعفان و زيردستان مهربان و متواضع بود در رويارويى با مستكبران و طاغوت‌هاى زمان خود بى‌اعتنايى مى‌كرد. برخورد تحقيرآميز آن حضرت با فضل بن سهل وزير مأمون شاهد گوياى اين سيره امام عليه السلام است:

فضل به حضور امام رسيد، مدتى بر سر پا ايستاد و حضرت به وى اعتنايى نكرد تا آن كه سر بلند كرد و فرمود: چه كار دارى؟ گفت: سرور من! اين نامه‌اى است كه مأمون براى من نوشته است [2] و شما كه وليعهد هستيد شايسته است كه همسان با عطاياى خليفه مرا مشمول بخشش‌هاى خويش سازيد.

امام دستور داد نامه را بخواند. فضل همچنان كه ايستاده بود نامه را خواند. حضرت فرمود: اگر تقوا پيشه كنى همانند آنچه در اين نامه آمده ما نيز به تو مى‌دهيم. [3]

حدود دو سوّم از عمر امام رضا عليه السلام پيش از امامت آن حضرت سپرى شد. متأسفانه از فعّاليّت‌هاى آن بزرگوار در اين مقطع جز چند رويداد چيزى در دسترس نيست. [4] در يك نگاه، مقطع 35 ساله ياد شده دوران رنج و محنت آن حضرت بود؛ زيرا از يك سو به چشم خود مى‌ديد كه آل على عليه السلام و پيروان ائمه عليهم السلام به جرم اعتقاد به امامت پدر بزرگوارش گروه گروه گرفتار چنگال ستم حكمرانان عباسى شده و به دست آنان شهيد مى‌شوند. از سوى ديگر بسيارى از شيعيان بر اثر دسترسى نداشتن به امام زمانشان و تبليغات سوء جيره خواران دستگاه خلافت، در مسأله امامت دچار شك شده‌اند. جريان‌

[1] - زيد در مدينه خروج كرد و در بصره به كشتار مردم و آتش زدن خانه‌هاى بنى‌عباس پرداخت و ضمن ارتكاب خلاف از موقعيت برادرش و خويشاوندى با خاندان پيامبر صلى الله عليه و آله سوء استفاده مى‌كرد. محمد بن جعفر، گرايش به زيديه داشت و معتقد به قيام مسلحانه بود و مدعى امامت شد و مردم را به سوى خود فراخواند

[2]- مأمون در اين نامه هر آنچه كه فضل از اموال و قطايع و پست و مقام از او خواسته به وى داده بود

[3] - الانوار البهيّة، ص 182

[4]- براى آگاهى از اين موارد رجوع كنيد به: دلائل الامامة، ص 192؛ اثبات الهداة، ج 3، ص 249؛ مسند الامام‌الرضا عليه السلام ، ج 1، ص 153